«بستان» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «بستان» در غزلیات حافظ شیرازی
- رونق عهد شباب است دگر بستان را
می رسد مژده گل بلبل خوش الحان را - با صبا همراه بفرست از رخت گلدسته ای
بو که بویی بشنویم از خاک بستان شما - صحن بستان ذوق بخش و صحبت یاران خوش است
وقت گل خوش باد کز وی وقت میخواران خوش است - طیره جلوه طوبی قد چون سرو تو شد
غیرت خلد برین ساحت بستان تو باد - خدا را داد من بستان از او ای شحنه مجلس
که می با دیگری خورده ست و با من سر گران دارد - طرف چمن و طواف بستان
بی لاله عذار خوش نباشد - سمن بویان غبار غم چو بنشینند بنشانند
پری رویان قرار از دل چو بستیزند بستانند - ز روی ساقی مه وش گلی بچین امروز
که گرد عارض بستان خط بنفشه دمید - شب صحبت غنیمت دان و داد خوشدلی بستان
که مهتابی دل افروز است و طرف لاله زاری خوش - مرا در خانه سروی هست کاندر سایه قدش
فراغ از سرو بستانی و شمشاد چمن دارم - شراب تلخ صوفی سوز بنیادم بخواهد برد
لبم بر لب نه ای ساقی و بستان جان شیرینم - سبزه خط تو دیدیم و ز بستان بهشت
به طلبکاری این مهرگیاه آمده ایم - خواهم شدن به بستان چون غنچه با دل تنگ
وان جا به نیک نامی پیراهنی دریدن - ز در درآ و شبستان ما منور کن
هوای مجلس روحانیان معطر کن - او به خونم تشنه و من بر لبش تا چون شود
کام بستانم از او یا داد بستاند ز من - بخواه جان و دل از بنده و روان بستان
که حکم بر سر آزادگان روان داری - کام بخشی گردون عمر در عوض دارد
جهد کن که از دولت داد عیش بستانی - گویی بدهم کامت و جانت بستانم
ترسم ندهی کامم و جانم بستانی - مرا که از رخ او ماه در شبستان است
کجا بود به فروغ ستاره پروایی - دایم گل این بستان شاداب نمی ماند
دریاب ضعیفان را در وقت توانایی - سعدی شیرازی
- «بستان» در غزلیات سعدی شیرازی
- وقتی دل سودایی می رفت به بستان ها
بی خویشتنم کردی بوی گل و ریحان ها - نه باغ ماند و نه بستان که سرو قامت تو
برست و ولوله در باغ و بوستان انداخت - بستان و بده بگوی و بشنو
شب های چنین نه وقت خوابست - این تویی یا سرو بستانی به رفتار آمدست
یا ملک در صورت مردم به گفتار آمدست - سعدی در بستان هوای دگری زن
وین کشته رها کن که در او گله چریدست - گو چشمه آب کوثر و بستان بهشت باش
ما را مقام بر سر این کوی خوشترست - چون تو گلی کس ندید در چمن روزگار
خاصه که مرغی چو من بلبل بستان اوست - کاش باری باغ و بستان را که تحسین می کنند
بلبلی بودی چو سعدی یا گلی چون روی دوست - جان ندارد هر که جانانیش نیست
تنگ عیشست آن که بستانیش نیست - من دگر میل به صحرا و تماشا نکنم
که گلی همچو رخ تو به همه بستان نیست - تو نه مرد گل بستان امیدی سعدی
که به پهلو نتوانی به سر خار برفت - شب تو روز دیگران باشد
کآفتابست در شبستانت - قصد شکار داری یا اتفاق بستان
عزمی درست باید تا می کشد عنانت - هر که می ورزد درختی در سرابستان معنی
بیخش اندر دل نشاند تخمش اندر جان بکارد - مجلس ما دگر امروز به بستان ماند
عیش خلوت به تماشای گلستان ماند - تا به بستان ضمیرت گل معنی بشکفت
بلبلان از تو فرومانده چو بوتیمارند - هر که را باغچه ای هست به بستان نرود
هر که مجموع نشستست پریشان نرود - سرابستان در این موسم چه بندی
درش بگشای تا دل برگشاید - ساقی بده و بستان داد طرب از دنیا
کاین عمر نمی ماند و این عهد نمی پاید - زمین باغ و بستان را به عشق باد نوروزی
بباید ساخت با جوری که از باد خزان آید - بستان عارضش که تماشاگه دلست
پرنرگس و بنفشه و گلنار بنگرید - از ما به یک نظر بستاند هزار دل
این آبروی و رونق بازار بنگرید - بستان بی مشاهده دیدن مجاهدست
ور صد درخت گل بنشانی به جای یار - شب ما روز نباشد مگر آن گاه که تو
از شبستان به درآیی چو صباح از دیجور - من مفلسم در کاروان گوهر که خواهی قصد کن
نگذاشت مطرب دربرم چندان که بستاند عسس - خجلست سرو بستان بر قامت بلندش
همه صید عقل گیرد خم زلف چون کمندش - رها نمی کند ایام در کنار منش
که داد خود بستانم به بوسه از دهنش - باغبان گر ببیند این رفتار
سرو بیرون کند ز بستانش - مگر ساقی که بستانم ز دستش
مگر مطرب که بر قولش کنم گوش - مرا جامی بده وین جامه بستان
مرا نقلی بنه وین خرقه بفروش - ساعتی چون گل به صحرا درگذر
یک زمان چون سرو در بستان خرام - ملامتم نکند هر که معرفت دارد
که عشق می بستاند ز دست عقل زمام - ور تحمل نکنم جور زمان را چه کنم
داوری نیست که از وی بستاند دادم - خوشا هوای گلستان و خواب در بستان
اگر نبودی تشویش بلبل سحرم - من خود ندانم وصف او گفتن سزای قدر او
گل آورند از بوستان من گل به بستان می برم - عشق من بر گل رخسار تو امروزی نیست
دیر سالست که من بلبل این بستانم - اگر دستم رسد روزی که انصاف از تو بستانم
قضای عهد ماضی را شبی دستی برافشانم - زان روز که سرو قامتت دیدم
از یاد برفت سرو بستانم - بلبل سماع بر گل بستان همی کند
من بر گل شقایق رخسار می کنم - مگر طوبی برآمد در سرابستان جان من
که بر هر شعبه ای مرغی شکرگفتار می بینم - تنگ چشمان نظر به میوه کنند
ما تماشاکنان بستانیم - برخیز که می رود زمستان
بگشای در سرای بستان - نارنج و بنفشه بر طبق نه
منقل بگذار در شبستان - که می گوید به بالای تو ماند سرو بستانی
بیاور در چمن سروی که بتواند چنین رفتن - ز دستم بر نمی خیزد که انصاف از تو بستانم
روا داری گناه خویش وان گه بر من آشفتن - مجلس ما دگر امروز به بستان ماند
مطرب از بلبل عاشق به خوش آوازی به - گر می به جان دهندت بستان که پیش دانا
ز آب حیات بهتر خاک شرابخانه - خلاف سرو را روزی خرامان سوی بستان آی
دهان چون غنچه بگشای و چو گلبن در گلستان آی - خرم آن روز که چون گل به چمن بازآیی
یا به بستان به در حجره من بازآیی - قرین یار زیبا را چه پروای چمن باشد
هزاران سرو بستانی فدای سروبالایی - بر هم نزند دست خزان بزم ریاحین
گر باد به بستان برد از زلف تو بویی - ای باد که بر خاک در دوست گذشتی
پندارمت از روضه بستان بهشتی - سرو بستانی تو یا مه یا پری
یا ملک یا دفتر صورتگری - چونست حال بستان ای باد نوبهاری
کز بلبلان برآمد فریاد بی قراری - این روی به صحرا کند آن میل به بستان
من روی ندارم مگر آن جا که تو داری - تو اگر به حسن دعوی بکنی گواه داری
که جمال سرو بستان و کمال ماه داری - آن کو ندیده باشد گل در میان بستان
شاید که خیره ماند در ارغوان و خیری - ای باد صبح بستان پیغام وصل جانان
می رو که خوش نسیمی می دم که خوش عبیری - چه نشینی ای قیامت بنمای سرو قامت
به خلاف سرو بستان که ندارد اعتدالی - تا صبا می رود به بستان ها
چون تو سروی نیافت در چمنی - بهار آمد که هر ساعت رود خاطر به بستانی
به غلغل در سماع آیند هر مرغی به دستانی - به جولان و خرامیدن درآمد سرو بستانی
تو نیز ای سرو روحانی بکن یک بار جولانی - هر جا که تو بگذری بدین خوبی
کس شک نکند که سرو بستانی - هرک این سر دست و ساعدت بیند
گر دل ندهد به پنجه بستانی - آرزو می کندم با تو دمی در بستان
یا به هر گوشه که باشد که تو خود بستانی - نپندارم که در بستان فردوس
بروید چون تو سروی بر لب جوی - سرو بلند بستان با این همه لطافت
هر روزش از گریبان سر برنکرد ماهی - خیام نیشابوری
- «بستان» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «بستان» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- ای یار ما عیار ما دام دل خمار ما
پا وامكش از كار ما بستان گرو دستار ما - در سر خلقان میروی در راه پنهان میروی
بستان به بستان میروی آن جا كه خیزد نقشها - هر كس فریباند مرا تا عشر بستاند مرا
آن كم دهد فهم بیا گوید كه پیش من بیا - ای از ورای پردهها تاب تو تابستان ما
ما را چو تابستان ببر دل گرم تا بستان ما - برو ای رهزن مستان رها كن حیله و دستان
كه ره نبود در این بستان دغا و قلتبانی را - تو را عزت همیباید كه آن فرعون را شاید
بده آن عشق و بستان تو چو فرعون این ولایتها - شكوفه و میوه بستان برات هر درخت آمد
كه بیخم نیست پوسیده ببین وصل سماتی را - بهار آمد بهار آمد رهیده بین اسیران را
به بستان آ به بستان آ ببین خلق نجاتی را - ای گشته ز تو خندان بستان و گل رعنا
پیوسته چنین بادا چون شیر و شكر با ما - چو بود حریف یوسف نرمد كسی چو دارد
به میان حبس بستان و كه خاصه یوسف ما - اگر آن میی كه خوردی به سحر نبود گیرا
بستان ز من شرابی كه قیامتست حقا - نك جوق جوق مستان در میرسند بستان
مخمور چون نیابد چون یافت بوی ما را - در سر خود روان شد بستان و با تو گوید
در سر خود روان شو تا جان رسد روان را - گر به بستان بیتوایم خار شد گلزار ما
ور به زندان با توایم گل بروید خار ما - هین بستان از من تبلیغ كن
بر همه اصحاب و همه اقربا - جان پر از علت او را دهی
جان بستانی خوش و بیمنتها - الصبوه ایمانی و الخلوه بستانی
و المشجر ندمانی و الورد محیانا - ای سرو گلستان را وی ماه شبستان را
این ماه پرستان را مازار مخسب امشب - ای سرو دو صد بستان آرام دل مستان
بردی دل و جان بستان زنهار مخسب امشب - كه جان ذرهست و او كیوان كه جان میوهست و او بستان
كه جان قطرهست و او عمان كه جان حبهست و او كانست - عمر ابدی تابان اندر ورق بستان
نی خوف ز تحویلی نی جای دقی ماندهست - حیران شده بستان كه چه برگ و چه شكوفهست
واله شده مرغان كه چه دامست و چه دانهست - بزن شمشیر و ملك عشق بستان
كه ملك عشق ملك پایدارست - خمش كن زردهی زان در نیابی
وگر محرم شوی بستان كه مفتست - روی بستان را نبیند راه بستان گم كند
هر كه او گردان و نالان شیوه دولاب نیست - بستان باده دیگر جز از آن احمر و اصفر
كندت خواجه معنی برهاند ز نقوشت - در كف عقل نهد شمع كه بستان و بیا
تا در من كه شفاخانه هر ممتحن است - سر مپیچان و مجنبان كه كنون نوبت تو است
بستان جام و درآشام كه آن شربت تو است - دانه را باغ و بستان ساختی
خاك را كاشانه كردی عاقبت - شاخ گل از بلبلان گویاترست
سرو رقصان گشته كاین بستان كیست - سیب را بو كرد موسی جان بداد
بازجو آن بو ز سیبستان كیست - در دل ما صورتیست ای عجب آن نقش كیست
وین همه بوهای خوش از سوی بستان كیست - نوبت خانه گذشت نوبت بستان رسید
صبح سعادت دمید وقت وصال و لقاست - ز هر گیاه و ز هر برگ رویدی نرگس
برای دیدنت از جا بدی به بستانت - آمد بهار عاشقان تا خاكدان بستان شود
آمد ندای آسمان تا مرغ جان پران شود - از خاك روزی سر كند آن بیخ شاخ تر كند
شاخی دو سه گر خشك شد باقیش آبستان شود - بستان ز شاه ساقیان سرمست شو چون باقیان
گر نیم مست ناقصی مست تمامت میكند - بروب از خویش این خانه ببین آن حس شاهانه
برو جاروب لا بستان كه لا بس خانه روب آمد - ز رعد آسمان بشنو تو آواز دهل یعنی
عروسی دارد این عالم كه بستان پرجهیز آمد - اگر باد زمستانی كند باغ مرا ویران
بهار شهریار من ز دی انصاف بستاند - شكسته بسته تازیها برای عشقبازیها
بگویم هر چه من گویم شهی دارم كه بستاند - نان پاره ز من بستان جان پاره نخواهد شد
آواره عشق ما آواره نخواهد شد - خواب از پی آن آید تا عقل تو بستاند
دیوانه كجا خسبد دیوانه چه شب داند - با آن همه حسن آن مه گر ناز كند گه گه
والله كه كلاه از شه بستاند و برباید - خطی بستانم از میر سعادت
كه دیگر غم در این عالم نگردد - نگارا مردگان از جان چه دانند
كلاغان قدر تابستان چه دانند - بپوشان قد خوبت را از ایشان
كه كوران سرو در بستان چه دانند - دی رفت و پریر نقد بستان
كان نقد خوش عیار آمد - نیست ترتیب زمستان و بهارت با شهی
بر من این دم را كند دی بر تو تابستان كند - خار و گل پیشش یكی آمد كه او از نوك خار
بر یكی كس خار و بر دیگر كسی بستان كند - خبرت هست كه در شهر شكر ارزان شد
خبرت هست كه دی گم شد و تابستان شد - بزم آن عشرتیان بار دگر زیب گرفت
باز آن باد صبا باده ده بستان شد - كف حاجت بگشا جام الهی بستان
تا شعاع می جان بر رخ و سیما بزند - آه كان طوطی دل بیشكرستان چه كند
آه كان بلبل جان بیگل و بستان چه كند - جمع رندان و حریفان همه یك رنگ شدیم
گرویها بستانید و به بازار دهید - رو به گلزار و بستان دوستان بین و دستان
در پی این عبارت جان بدان معبر آید - اصلشان لطفست و هم واگشت لطف
هم ز بستان سوی بستان میرسند - تو خفتهای و آب خضر بر تو میزند
كز خواب برجه و بستان ساغر خلود - صحرا خوشست لیك چو خورشید فر دهد
بستان خوشست لیك چو گلزار بر دهد - در هوس این سماع از پس بستان عشق
سروقدان چون چنار دست زنان آمدند - هر چه نهال ترست جانب بستان برند
خشك چو هیزم شود زیر تبر میرود - نعره آن بلبلان از سوی بستان رسید
صورت بستان نهان بوی گلستان بدید - گرفت خشم ز بستان سرخری و برون شد
چو زشت بود به صورت به خوی زشت فزون شد - ندا برآمد امشب كه جان كیست فدا
بجست جان من از جا كه نقد بستانید - كل ذی روح یفدی فی هواك روحه
كل بستان انیق من جناك مستفید - باد صبا ای خوش خبر مژده بیاور دل ببر
جانم فدات ای مژده ور بستان تو جانم ماحضر - بگیر این دلق اگر چه وام دارم
گرو كن زود بستان وام دیگر - چنان جامی كه ویرانی هوش است
ز شمس حق و دین بستان و هش دار - صوفیان صاف را گویی كه دردی خوردهاند
صوفیان را صاف میدارد تو بستان درده گیر - پا به مردی فشردی سر سلامت ببردی
رفت دستار بستان شصت دستار دیگر - وگر نه باد چرا گشت همدم و غماز
حیات سبزه و بستان و دفتر گفتار - آن كه مه غاشیه زین چو غلامان كشدش
بوك این همت ما جانب بستان كشدش - گر غمی آید گلوی او بگیر
داد از او بستان امیرداد باش - گرد باغش گشتم و والله نبود
میوهای اندر همه بستان ترش - كه تا پیغام آن یوسف بدین یعقوب عشق آید
یبرد ذاك و البستان و الفردوس یستنعش - شنیدهایم كه شاهان به جنگ بستانند
ندیدهایم كه شاهان عطا دهند به جنگ - ز سنگ چشمه روان كردهای و میگویی
بیا عطا بستان ای دل فسرده چو سنگ - جهان بستان او را دان و این عالم چو غاری دان
برون آرد تو را لطفش از این تاریك غار ای دل - گل كیست قاصدیست ز بستان عقل و جان
گل چیست رقعه ایست ز جاه و جمال گل - آمد بهار ای دوستان منزل سوی بستان كنیم
گرد غریبان چمن خیزید تا جولان كنیم - همچون غریبان چمن بیپا روان گشته به فن
هم بسته پا هم گام زن عزم غریبستان كنیم - چه جای باغ و بستانش كه نفروشم به صد جانش
شدم من گوی میدانش در این میدان همیگردم - مرا افتاد كار خوش زهی كار و شكار خوش
چو باد نوبهار خوش در این بستان همیگردم - كمان نطق من بستان كه تیر قهر می پرد
كه از مستی مبادا تیر سوی خویش اندازم - ای صاحب صد دستان بیگاه شد از مستان
احداث و گرو بستان آهسته كه سرمستم - ای جان و دل مستان بستان سخنم بستان
گویی كه نه ای محرم هستم به خدا هستم - بستان قدح از دستم ای مست كه من مستم
كز حلقه هشیاران این ساعت وارستم - تو پای همیبینی و انگور نمیبینی
بستان قدحی شیره دریاب كه عصارم - زین باده نگردد سر زین شیره نشورد دل
هین چاشنیی بستان زین باده كه من دارم - ور زان كه چكانم تو ببین قدرت حق را
كز بحر بدان قطره جواهر بستانم - خزان گر باغ و بستان را بسوزد
بخنداند جهان را نوبهارم - چو ز تبریز برآمد مه شمس الحق و دینم
سر این ماه شبستان سپهدار ندارم - چو گلستان جنانم طربستان جهانم
به روان همه مردان كه روان است روانم - بستاند به ستم او دل هر كی خواهد
عدلها جمله غلامان چنین ظلم و ستم - چند خسپیم صبوح است صلا برخیزیم
آب رحمت بستانیم و بر آتش ریزیم - بال و پر باز گشاییم به بستان چو درخت
گر در این راه فنا ریخته چون دانه شویم - چشم نرگس خیره در من ماندهست
كز میان باغ و بستان می روم - عشق ما را پشت داری می كند
زانك خندان روی بستان توییم - یك دمم فاضل و استاد كند
یك دمی طفل دبستان كندم - یك دمم چشمه خورشید كند
یك دمی جمله شبستان كندم - غلطم سر بستان لیك دمی
مددم ده قدری هشیارم - پای من گر چه در این گل ماندهست
نه كه من سرو چنین بستانم - رنگ شاخ گل او برگ من است
زانك من بلبل آن بستانم - با من به جنگ شد جان گفتا مرا مرنجان
گفتم طلاق بستان گفتا بده بدادم - دل آر خسته به خار جفا و گل بستان
چه تحفه آری ماورد را كه ما وردیم - ز شمس تبریز انگشتری چو بستانیم
هزار خسرو تمغاج را غلام كنیم - دزدیده چون جان می روی اندر میان جان من
سرو خرامان منی ای رونق بستان من - بیهوشی جانهاست این یا گوهر كانهاست این
یا سرو بستانهاست این یا صورت روح الامین - پوشیده چون جان می روی اندر میان جان من
سرو خرامان منی ای رونق بستان من - گرفته جام چون مستان در او صد عشوه و دستان
به پیشم داشت جام می گه گر میخوارهای بستان - هلا این لوح لایح را بیا بستان از این موسی
مكش سر همچو فرعونان مكن استیزه چون هامان - زهی دریای پرگوهر زهی افلاك پراختر
زهی صحرای پرعبهر زهی بستان پرسوسن - بهاری باش تا خوبان به بستان در تو آویزند
كه بگریزند این خوبان ز شكل بارد بهمن - بهار ار نیستی اكنون چو تابستان در آتش رو
كه بیآن حسن و بیآن عشق باشد مرد مستهجن - یكی جامی به پیشم داشت و من از ناز گفتم نی
بگفتا نی مگو بستان برای من برای من - یكی جامی به پیش آورد من از ناز گفتم نی
بگفتا نی مگو بستان برای اقتضای من - با بلبل بستانی همدست شدن دستی
با طوطی روحانی اندر شكر افتادن - چون چنگ شدم جانا آن چنگ تو دروا كن
صد جان به عوض بستان وان شیوه تو با ما كن - بشنو چه به اسرارم می آید از آن طارم
یك دم كه از این سو آ یك دم كه قدح بستان - در شرق خداوندی شمس الحق تبریزی
آیند و روند اینها در هر چمن و بستان - در پرده دل بنگر صد دختر آبستان
زان گنجگه دلها زان سجده گه مستان - ای سرو و گل بستان بنگر به تهی دستان
نانی ده و صد بستانهاده چه به درویشان - ای كار من از تو زر ای سیمبر مستان
هم سیم به یادم ده هم سیم و زرم بستان - در عین زمستانی چون گرم كنی مركب
از گرمی میدانت برسوزد تابستان - تا تابش روی تو درپیچد در هر یك
وز چون تو شهی گردد هر خاطرم آبستان - صد عشق همیبازد صد شیوه همیسازد
آن لحظه كه می یازد بوسه بستان ای جان - اندر رحم مادر چون طفل طرب یابد
آن خون به از این باده وان جا به از این بستان - از آتش روی خود اندر دلم آتش زن
و آتش ز دلم بستان در چرخ منقش زن - چون مست ازل گشتی شمشیر ابد بستان
هندوبك هستی را تركانه تو یغما كن - چون سلطنت الا خواهی بر لالا شو
جاروب ز لا بستان فراشی اشیاء كن - گفتی كه به بستان بر من چاشت بیایید
رفتی تو سحرگاه و ببستی در بستان - گر زانك تو را عشوه دهد كس گله كم كن
صد شعبده كردی تو یكی شعبده بستان - دل سنگین او چون ریخت خونم
تو خون من ز سنگ خاره بستان - به دست دل فرستادم دو سه خط
یكی خط را از آن آواره بستان - در آن خط صورت و اشكال عشق است
برای عبرت و نظاره بستان - دل خون خواره را یك باره بستان
ز غم صدپاره شد یك پاره بستان - دلم با عشق هم استاره افتاد
نخواهی جرم از استاره بستان - بكن جان مرا امروز چاره
وگر نی جان از این بیچاره بستان - همه شب دوش می گفتم خدایا
كه داد من از آن خون خواره بستان - منكر ز برای چشم زخمت
همچو سر خر میان بستان - بستان بیدوست هست زندان
زندان با دوست هست گلشن - هرچ آوردند از ره آورد
بیخود كنشان و جمله بستان - خیز بیرون آ به بستان كز ره دور آمدند
خیز كالقادم یزار و رنجه شو مركب بران - عقل گوید گوهرم گوهر شكستن شرط نیست
عشق گوید سنگ ما بستان و بر گوهر بزن - در غریبستان جان تا كی شوی مهمان خاك
خاك اندر چشم این مهمان و مهمان دار زن - تو چو یوسفی رسیده همه مصر كف بریده
بنما جمال و بستان دل و جان تجارتی كن - نه كه كودكم كه میلم به مویز و جوز باشد
تو مویز و جوز خود را بستان در آن سبد كن - گوهر باقی درآ در دیدهها
سنگ بستان باقیان را برشكن - باغ جان را تازه و سرسبز دار
قصد این مستان و این بستان مكن - سخن جان رهی گفتی دوش
آن توست آن هله بستان بستان - ای كه در باغ رخش ره بردی
گل تازه به زمستان بستان - ای كه از ناز شهان میترسی
طفل عشقی سر پستان بستان - دل قوی دار چو دلبر خواهی
دل خود از دل سستان بستان - رو قرار از دل مستان بستان
رو خراج از گل بستان بستان - چابك و چست رو اندر ره عشق
مهره را از كف چستان بستان - كله مه ز سر مه برگیر
گرو گل ز گلستان بستان - ماییم ذره ذره در آفتاب غره
از ذره خاك بستان در دیده قمر كن - از لعل می فروشت سرمست كن جهان را
بستان ز زهره چنگش بر جام و ساغرش زن - غزال خویش به من ده غزل ز من بستان
نمای چهره شعریت و شعر تازه ببین - ای شمع مستان وی سرو بستان
تا كی ز دستان آخر وفا كن - ساقی اگر كم شد میت دستار ما بستان گرو
چون می ز داد تو بود شاید نهادن جان گرو - صحرای هندستان تو میدان سرمستان تو
بكران آبستان تو از لذت دستان تو - ای عشق تو موزونتری یا باغ و سیبستان تو
چرخی بزن ای ماه تو جان بخش مشتاقان تو - به سیبستان رسد سیبش رهد از سنگ آسیبش
نبیند اندر آن گلشن بجز آسیب شفتالو - تو جام عشق را بستان و میرو
همان معشوق را میدان و میرو - آن جام چو زر پخته بستان
زان سوختگان خام برگو - چون ز شورستان تن رفتی سوی بستان جان
جز گل و ریحان و لاله و چشمههای آب كو - داد باغ و دم مرغان بدهد آب حیات
آن زمانی كه درآییم به بستان من و تو - با تو هر جزو جهان باغچه و بستان است
در خزان گر برود رونق بستان تو مرو - تا ملایك میوه از وی میكشند
میچرند از نخل و سیبستان تو - جان ما را هر نفس بستان نو
گوش ما را هر نفس دستان نو - زرد گشتی از خزان غمگین مشو
در خزان بین تاب تابستان نو - ای شه و سلطان ما ای طربستان ما
در حرم جان ما بر چه رسیدی بگو - ای حزم جمله خسروان از عهد آدم تا كنون
بستان گرو از من به جان كز حزم تو پا كوفته - خرامان شو به گورستان ندایی كن بدان بستان
كه خیز ای مرده كهنه برقص ای جسم ریزنده - خستم جگرت را من بستان جگری دیگر
همچون جگر شیران ای گربه پژمرده - زین عالم چون سجین برپر سوی علیین
بستان نظر حق بین زود از نظر روزه - دل دزدد و بستاند وز سر دلت داند
تا جمله فروخواند پنهانی ناگفته - بیبرگی بستان بین كمد دی دیوانه
خوبان چمن رفتند از باغ سوی خانه - زردی رخ بستان كز فرقت آن خوبان
بستان شده گورستان زندان شده كاشانه - كی باشد كاین مستان آیند سوی بستان
سرسبز و خوش و حیران رقصان شده مستانه - یك دانه به یك بستان بیع است بده بستان
و آن گاه چو سرمستان میگو كه زهی دانه - هلا ساقی بیا ساغر مرا ده
زرم بستان می چون زر مرا ده - ز چیی عاشق نانی بنگر تازه جهانی
بستان گندم جانی هله از بیدر روزه - آمد بهار عشق به بستان جان درآ
بنگر به شاخ و برگ به اقرار آمده - فصل بهاران شد ببین بستان پر از حور و پری
گویی سلیمان بر سپه عرضه نمود انگشتری - گر صفتی در دل من كژ شود آن را تو بكن
شاخ كژی را بكند صاحب بستان به خوی - ای طربستان ابد ای شكرستان احد
هم طرب اندر طربی هم شكر اندر شكری - ببیند خاك سر خود درون چهره بستان
كه من در دل چهها دارم ز زیبایی و رعنایی - بیا ای یار در بستان میان حلقه مستان
به دست هر یكی ساغر چه شیرین است بیخویشی - زهی لطفی كه بر بستان و گورستان همیریزی
زهی نوری كه اندر چشم و در بیچشم میآیی - تو بستان نامه از چپم به دست راستم درنه
تو تانی كرد چپ را راست بنده ناتوانستی - بیا ای ساقی لب گز تو خامان را بدان میپز
زهی بستان و باغ و رز كز آن انگور افشردی - یكی كف خاك بستان شد یكی كف خاك بستانبان
كه زنده میشود زین لطف هر خاكی و مرداری - هر آن كس را كه برداری به اجلالش فرود آری
در آن بستان بیجایی كه سبحان الذی اسری - اگر داری سر مستان كله بگذار و سر بستان
كله دارند و سرها نی كلهداران پالیزی - مگر نشنیدهای دستان ز بیخویشان و سرمستان
وگر نشنیدهای بستان به جان تو كه بستانی - چه لاله است و گل و ریحان از آن خون رسته در بستان
ببینی و بشوید جان دو دست خود به صابونی - نه یاقوتی نه مرجانی نه آرام دل و جانی
نه بستان و گلستانی نه كان شكر و قندی - ای جان سوی جانان رو در حلقه مردان رو
در روضه و بستان رو كز هستی خود جستی - جانا به غریبستان چندین به چه میمانی
بازآ تو از این غربت تا چند پریشانی - هر دم ز تو زیب و فر از ما دل و جان و سر
بازار چنین خوشتر خوش بدهی و بستانی - این جاست ربا نیكو جانی ده و صد بستان
گرگی و سگی كم كن تا مهر شبان بینی - امروز به بستان آ در حلقه مستان آ
مستان خرف از مستی آن جا قدح و می نی - در حلقه آن مستان در لاله و در بستان
امروز قدح بستان ای عاشق فردایی - سخت است بلی پندت اما نگذارندت
سیلی زندت آرد استاد دبستانی - ای دلدل آن میدان چونی تو در این زندان
وی بلبل آن بستان با ناشنوا چونی - بستان قدح عشرت وز بند برون جه
تا باخبری بند سالی و جوابی - تو نپسندی ز داد و رحمت خویش
كه بستان را كنی زندان نخسبی - عزیزا تو به بستان آن درختی
كه چون دیدم تو را بیخم بكندی - هنوزت خار در پای است بنشین
تو سرسبزی بستان را چه دانی - گزین كن هر چه میخواهی و بستان
چو ما را بر همه عالم گزیدی - نگارا تو به بستان آن درختی
كه چون دیدم تو را بیخم بكندی - بستان باغی اگر گلی دادی
برخور ز وفا اگر جفا دیدی - از بستانش سر خر است این تن
زان بحر گهر تو كهربا دیدی - می درده و اختیار ما بستان
كز مجلس اختیار میآیی - نی به بستان جمال او شكوفه تازهای
نی به پستان وفای آن سلیطه شیركی - كنج زندان را به یك اندیشه بستان میكنی
رنج هر زندان ز توست و ذوق هر بستان تویی - خنك آن دم كه ز مستان طلبد دوست عوارض
بستاند گرو از ما بكش و خوب عذاری - چو خلیفه پسری تو بنه آن طبل ز گردن
بستان خنجر و جوشن كه سپهدار جلالی - تو نه آن بدر كمالی كه دهی نور و نگیری
بستان نور چو سائل كه تو امروز هلالی - قمری است رونموده پر نور برگشوده
دل و چشم وام بستان ز كسی اگر نداری - به نظاره و تماشا به سواحل آ و دریا
بستان ز اوج موجش در شاهوار باری - ز سبو فغان برآمد كه ز تف میشكستم
هله ای قدح به پیش آ بستان عقار باری - به مباركی و شادی بستان ز عشق جامی
كه ندا كند شرابش كه كجاست تلخكامی - بستان ز دیو خاتم كه تویی به جان سلیمان
بشكن سپاه اختر كه تو آفتاب رایی - چو شكوفه كرد به بستان ز ره دهن چو مستان
تو نصیب خویش بستان ز زمانه گر ز مایی - اگر آن میی كه خوردی به سحر نبود گیرا
بستان میی كه یابی ز تفش ز خود رهایی - بستان مكن ستیزه تو بدین حیات ریزه
كه حیات كامل آمد ز ورای جان فزایی - ماه تا ماهی از این ساقی جان سرمستند
نقد بستان تو چرا لاف ز آینده زنی - در خراباتی كه مجنونان روند
زود بستان ساغر از دیوانگی - چشم نرگس چون به ترك خواب گفت
بر خورد از فرجه بستان بلی - همچو آبی میروی در زیر كاه
آب حیوانی به بستان میروی - چونك سلطان ملاحت داد داد
داد بستانیم از هر دد بلی - بلبل مرغان گفت به بستان
دام شما راییم شكاری - عمر ببخشم بیز شمارت
گر بستانم عمر شماری - باده ببخشم بیز خمارت
گر بستانم خمر خماری - اگر ملولی بستان قنینهای از مستان
كه راحت جانست آن بدار دست از دستان - از آن میی كه اگر باغ از او شكوفه كند
ز گل گلی بستانی ز خار هم خاری - دلا میی بستان كز خمارها برهی
چنین بتی بپرست ای صنم چو بپرستی - از این چاه هستی چو یوسف برآ
كه بستان و ریحان و صحرا تویی - این كله را بده سری بستان
كان سرت دارد از كله عاری - شو گوش خرد بركش، چون طفل دبستانی
تا پیر مغان بینی در بلبله گردانی - ای طربستان، چه لطیفی؟! ای سرمستان چه ظریفی؟!
ده بخوری تو بدهی یك، كی بود این شرط حریفی؟! - «بستان» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- این بانگ خوش از جانب کیوان منست
این بوی خوش از گلشن و بستان منست - پائی که همی رفت به شبستان سر مست
دستی که همی چید ز گل دسته بدست - خورشید و ستارگان و بدرما اوست
بستان و سرای و صحن و صدر ما اوست - هر ذره که در هوا و در کیوانست
بر ما همه گلشن است و هم بستانست - گر بستانم قرابهی عقل شکست
ور نستانم ندانم از دستش رست - خاک توام و خدای حق میداند
واجب نبود که از منت بستاند - ور بستاند دعا گری پیشه کنم
تا رحم کند پیش منت بنشاند - برخیز چه خسبی که جهان میگذرد
بوئی بستان که کاروان میگذرد - اکنون سر خر نیز به بستان آمد
کون خر اگر نهای به بستان بنگر - خواهی بستان حلقهی مستان بنگر
خواهی سر خر به خودپرستان بنگر - صد بار بگفتمت ز مستان مگریز
جان در کفمان سپار و بستان مگریز - ای دوست قبولم کن و جانم بستان
مستم کن و از هر دو جهانم بستان - با هرچه دلم قرار گیرد بیتو
آتش به من اندر زن و آنم بستان - ای سنگ ز سودای لبت آبستان
از سنگ برون کشی تو مکر و دستان - دی از تو چنان بدم که گل در بستان
امروز چنانم و چنانتر ز چنان - زان خسرو جان تو مهر شاهی بستان
وانگاه ز ماه تا به ماهی بستان - ای آنکه مراغه میکنی و از حیرت
تبریز بگوی و هرچه خواهی بستان - آمد بر من خیال جانان ز پگه
در کف قدح باده که بستان ز پگه - حاشا که به ماه گویمت میمانی
یا چون قد تو سرو بود بستانی - در خاک بنفشهای بپایید و برست
چون برندهد سرو چنان بستانی - عالم سبز است و هر طرف بستانی
از عکس جمال گلرخی خندانی - فردوسی
- «بستان» در شاهنامه فردوسی
- برون آورید از شبستان اوی
بتان سیهموی و خورشید روی - گرین نامور هست مهمان تو
چه کارستش اندر شبستان تو - برآمد برین نیز یک چندگاه
شبستان ایرج نگه کرد شاه - شبستان آن نامور پهلوان
همه پیش آن خرد کودک نوان - نگاری بد اندر شبستان اوی
ز گلبرگ رخ داشت و ز مشک موی - گذر کرد سوی شبستان خویش
همی گشت بر گرد بستان خویش - بدو گفت مهراب بستان کلید
غم گنج هرگز نباید کشید - یکی روی آن بچهی اژدها
مرا نیز بنمای و بستان بها - شما را سوی پارس باید شدن
شبستان بیاوردن و آمدن - شبستان ماگر به دست آورد
برین نامداران شکست آورد - بدین زودی اندر شبستان رسد
کند ساز ایشان چنان چون سزد - چو بشنید کاو پیش ازان رفته بود
ز کار شبستان برآشفته بود - همه جای جنگست میدان اوی
بیابان و کوهست بستان اوی - به شمشیر بستانم از کوه تیغ
عقاب اندر آرم ز تاریک میغ - بت اندر شبستان فرستاد شاه
بفرمود تا برنشیند به گاه - شبستان همه پیشباز آمدند
پر از شادی و بزم ساز آمدند - که اندر شبستان شاه جهان
نباشد شگفت ار شوی ناگهان - شبستان بهشتی شد آراسته
پر از خوبرویان و پرخواسته - بدو گفت مرد شبستان نیم
مجویم که بابند و دستان نیم - شبستان همه شد پر از گفتوگوی
که اینت سر و تاج فرهنگ جوی - فرستش به سوی شبستان خویش
بر خواهران و فغستان خویش - چو شب گذشت پیدا و شد روز تار
شد اندر شبستان شه نامدار - که گر من شوم در شبستان اوی
ز سودابه یابم بسی گفت و گوی - به سودابه زینگونه گفتار نیست
مرا در شبستان او کار نیست - چه آموزم اندر شبستان شاه
بدانش زنان کی نمایند راه - برانگونه سودابه را خفته دید
سراسر شبستان برآشفته دید - چو کاووس کی در شبستان رسید
نگه کرد سودابه او را بدید - برآمد خروش از شبستان اوی
فغانش ز ایوان برآمد به کوی - پراندیشه از تخت زرین برفت
به سوی شبستان خرامید تفت - کسی را که اندر شبستان بدند
هشیوار و مهترپرستان بدند - چرا خواندم در شبستان ترا
کنون غم مرا بود و دستان ترا - گهی شاد بر تخت دستان بدی
گهی در شکار و شبستان بدی - شبستان او گشت زندان من
غمی شد دل و بخت خندان من - شبستان او درد من شد نخست
ز خون دلم رخ ببایست شست - سه اندر شبستان گرسیوزاند
که از مام وز باب با پروزاند - ز دانا شنیدم که این جای اوست
که گفتند بستاند از گور پوست - ابوالقاسم آن شهریار دلیر
کجا گور بستاند از چنگ شیر - شبستان او را به خادم سپرد
ازان جایگه رشتهتایی نبرد - ز هاماوران دیوزادی ببرد
شبستان شاهی مر او را سپرد - بیامد به بستان به هنگام خواب
یکی مرده ماری بدید اندر آب - فرستید سوی شبستان ما
به نزدیک خسروپرستان ما - چو آیی شبستان و مشکوی من
ببینی تو باشی جهانجوی من - به مشکوی ما باش روشنروان
توی در شبستان سر بانوان - همیشه دل شرم جفت تو باد
شبستان شاهان نهفت تو باد - بهانه همی ساخت بر هفتواد
که دینار بستاند از بدنژاد - به هر برزنی در دبستان بدی
همان جای آتشپرستان بدی - ازو باژ بستان و کینه مجوی
چنین دار نزدیک او آبروی - نگه کرد موبد شبستان شاه
یکی لاله رخ دید تابان چو ماه - گهر هرک بستاند از جمشید
به گیتی مبادش به نیکی امید - شبستان مر او را فزون از صدست
شهنشاه زینسان که باشد به دست - شبستان زرین بیاراستند
پرستندگان رود و می خواستند - شبستان برینگونه ویران بود
نه از اختر شاه ایران بود - پسر دارم از وی یکی شیردل
که بستاند از که به شمشیر دل - چنین داد پاسخ که در خان تو
میان بتان شبستان تو - بتان شبستان آن شهریار
برفتند پر بوی و رنگ و نگار - چنین برگزیدی دلیر و جوان
میان شبستان نوشینروان - برآویختشان درشبستان شاه
نگونسار پرخون و تن پر گناه - بران کینه رفتم من از شهر چاج
که بستانم از غاتفر گنج وتاج - تواکنون ز گنجور بستان کلید
ز چیزی که باید بباید گزید - که بستانی این نوشه ز انگشت من
برین آرزو نشکنی پشت من - بپوشی همان پوستین سیاه
یکی کارد بستان و بنورد راه - یکی مهر بستان ز خاقان مرا
چنان دان که بخشیدهای جان مرا - ورا در شبستان فرستاد شاه
ز هر کس فزون شد و را پایگاه - همه روز با دخت قیصر بدی
همو بر شبستانش مهتر بدی - چو سالی برآمد که مریم بمرد
شبستان زرین به شیرین سپرد - تواین نامه بربند بردست راست
گر ایدون که بستاند از تو رواست - کجا آن شبستان و رامشگران
کجا آن بر و بارگاه سران