زن، زندگی، آزادی
«صبح» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «صبح» در غزلیات حافظ شیرازی
- همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی
به پیام آشنایان بنوازد آشنا را - به خدا که جرعه ای ده تو به حافظ سحرخیز
که دعای صبحگاهی اثری کند شما را - می دمد صبح و کله بست سحاب
الصبوح الصبوح یا اصحاب - به جان خواجه و حق قدیم و عهد درست
که مونس دم صبحم دعای دولت توست - به صدق کوش که خورشید زاید از نفست
که از دروغ سیه روی گشت صبح نخست - منم که گوشه میخانه خانقاه من است
دعای پیر مغان ورد صبحگاه من است - کحل الجواهری به من آر ای نسیم صبح
زان خاک نیکبخت که شد رهگذار دوست - سر ز مستی برنگیرد تا به صبح روز حشر
هر که چون من در ازل یک جرعه خورد از جام دوست - صبحدم مرغ چمن با گل نوخاسته گفت
ناز کم کن که در این باغ بسی چون تو شکفت - بر بوی آن که جرعه جامت به ما رسد
در مصطبه دعای تو هر صبح و شام رفت - هر صبح و شام قافله ای از دعای خیر
در صحبت شمال و صبا می فرستمت - از دست رفته بود وجود ضعیف من
صبحم به بوی وصل تو جان بازداد باد - من و شمع صبحگاهی سزد ار به هم بگرییم
که بسوختیم و از ما بت ما فراغ دارد - ذکر رخ و زلف تو دلم را
وردیست که صبح و شام دارد - دلم که لاف تجرد زدی کنون صد شغل
به بوی زلف تو با باد صبحدم دارد - خوشش باد آن نسیم صبحگاهی
که درد شب نشینان را دوا کرد - چو شمع صبحدمم شد ز مهر او روشن
که عمر در سر این کار و بار خواهم کرد - دلا چو غنچه شکایت ز کار بسته مکن
که باد صبح نسیم گره گشا آورد - آن زمان وقت می صبح فروغ است که شب
گرد خرگاه افق پرده شام اندازد - چو پیش صبح روشن شد که حال مهر گردون چیست
برآمد خنده خوش بر غرور کامگاران زد - صبح امید که بد معتکف پرده غیب
گو برون آی که کار شب تار آخر شد - لاله بوی می نوشین بشنید از دم صبح
داغ دل بود به امید دوا بازآمد - ز مرغ صبح ندانم که سوسن آزاد
چه گوش کرد که با ده زبان خموش آمد - غنیمتی شمر ای شمع وصل پروانه
که این معامله تا صبحدم نخواهد ماند - ز بخت خفته ملولم بود که بیداری
به وقت فاتحه صبح یک دعا بکند - سر مکش حافظ ز آه نیم شب
تا چو صبحت آینه رخشان کنند - صبحدم از عرش می آمد خروشی عقل گفت
قدسیان گویی که شعر حافظ از بر می کنند - چشمم آن دم که ز شوق تو نهد سر به لحد
تا دم صبح قیامت نگران خواهد بود - از دم صبح ازل تا آخر شام ابد
دوستی و مهر بر یک عهد و یک میثاق بود - از صبا پرس که ما را همه شب تا دم صبح
بوی زلف تو همان مونس جان است که بود - بر طرف گلشنم گذر افتاد وقت صبح
آن دم که کار مرغ سحر آه و ناله بود - گفتم خوشا هوایی کز باد صبح خیزد
گفتا خنک نسیمی کز کوی دلبر آید - مگر نسیم خطت صبح در چمن بگذشت
که گل به بوی تو بر تن چو صبح جامه درید - گوییا خواهد گشود از دولتم کاری که دوش
من همی کردم دعا و صبح صادق می دمید - مرو به خواب که حافظ به بارگاه قبول
ز ورد نیم شب و درس صبحگاه رسید - برآی ای صبح روشن دل خدا را
که بس تاریک می بینم شب هجر - به هیچ ورد دگر نیست حاجت ای حافظ
دعای نیم شب و درس صبحگاهت بس - احوال شیخ و قاضی و شرب الیهودشان
کردم سؤال صبحدم از پیر می فروش - همچو صبحم یک نفس باقیست با دیدار تو
چهره بنما دلبرا تا جان برافشانم چو شمع - صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ
هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم - نقش خیال روی تو تا وقت صبحدم
بر کارگاه دیده بی خواب می زدم - ز کوی یار بیار ای نسیم صبح غباری
که بوی خون دل ریش از آن تراب شنیدم - بر گلشنی اگر بگذشتم چو باد صبح
نی عشق سرو بود و نه شوق صنوبرم - تو همچو صبحی و من شمع خلوت سحرم
تبسمی کن و جان بین که چون همی سپرم - برآی ای آفتاب صبح امید
که در دست شب هجران اسیرم - ز چنگ زهره شنیدم که صبحدم می گفت
غلام حافظ خوش لهجه خوش آوازم - گر خلوت ما را شبی از رخ بفروزی
چون صبح بر آفاق جهان سر بفرازم - دانم سر آرد غصه را رنگین برآرد قصه را
این آه خون افشان که من هر صبح و شامی می زنم - کو پیک صبح تا گله های شب فراق
با آن خجسته طالع فرخنده پی کنم - بر یاد رای انور او آسمان به صبح
جان می کند فدا و کواکب نثار هم - غنچه گو تنگ دل از کار فروبسته مباش
کز دم صبح مدد یابی و انفاس نسیم - تا همه خلوتیان جام صبوحی گیرند
چنگ صبحی به در پیر مناجات بریم - گر چه ما بندگان پادشهیم
پادشاهان ملک صبحگهیم - صبح است ساقیا قدحی پرشراب کن
دور فلک درنگ ندارد شتاب کن - ساقی چراغ می به ره آفتاب دار
گو برفروز مشعله صبحگاه از او - مجلس بزم عیش را غالیه مراد نیست
ای دم صبح خوش نفس نافه زلف یار کو - دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود است
بدین راه و روش می رو که با دلدار پیوندی - ز پرده ناله حافظ برون کی افتادی
اگر نه همدم مرغان صبح خوان بودی - ای که با زلف و رخ یار گذاری شب و روز
فرصتت باد که خوش صبحی و شامی داری - می صبوح و شکرخواب صبحدم تا چند
به عذر نیم شبی کوش و گریه سحری - جنابش پارسایان راست محراب دل و دیده
جبینش صبح خیزان راست روز فتح و فیروزی - رفتم به باغ صبحدمی تا چنم گلی
آمد به گوش ناگهم آواز بلبلی - گله از زاهد بدخو نکنم رسم این است
که چو صبحی بدمد در پی اش افتد شامی - سزای قدر تو شاها به دست حافظ نیست
جز از دعای شبی و نیاز صبحدمی - نسیم صبح سعادت بدان نشان که تو دانی
گذر به کوی فلان کن در آن زمان که تو دانی - صبح است و ژاله می چکد از ابر بهمنی
برگ صبوح ساز و بده جام یک منی - باد صبحی به هوایت ز گلستان برخاست
که تو خوشتر ز گل و تازه تر از نسرینی - دانم دلت ببخشد بر عجز شب نشینان
گر حال بنده پرسی از باد صبحگاهی - جان می دهم از حسرت دیدار تو چون صبح
باشد که چو خورشید درخشان به درآیی - سعدی شیرازی
- «صبح» در غزلیات سعدی شیرازی
- قافله شب چه شنیدی ز صبح
مرغ سلیمان چه خبر از سبا - شب همه شب انتظار صبح رویی می رود
کان صباحت نیست این صبح جهان افروز را - سعدیا نوبتی امشب دهل صبح نکوفت
یا مگر روز نباشد شب تنهایی را - غفلت از ایام عشق پیش محقق خطاست
اول صبحست خیز کآخر دنیا فناست - هر صبحدم نسیم گل از بوستان توست
الحان بلبل از نفس دوستان توست - این باد روح پرور از انفاس صبحدم
گویی مگر ز طره عنبرفشان توست - بوی بهشت می گذرد یا نسیم دوست
یا کاروان صبح که گیتی منورست - عیشست بر کنار سمن زار خواب صبح
نی در کنار یار سمن بوی خوشترست - باد بهشت می گذرد یا نسیم صبح
یا نکهت دهان تو یا بوی لادنست - بوی بهار می دمدم یا نسیم صبح
باد بهشت می گذرد یا پیام اوست - صبحی مبارکست نظر بر جمال دوست
بر خوردن از درخت امید وصال دوست - صبح می خندد و من گریه کنان از غم دوست
ای دم صبح چه داری خبر از مقدم دوست - صبحدم خاکی به صحرا برد باد از کوی دوست
بوستان در عنبر سارا گرفت از بوی دوست - ای نسیم صبح اگر باز اتفاقی افتدت
آفرین گویی بر آن حضرت که ما را بار نیست - ز درد عشق تو دوشم امید صبح نبود
اسیر عشق چه تاب شب دراز آرد - خوش آمد باد نوروزی به صبح از باغ پیروزی
به بوی دوستان ماند نه بوی بوستان دارد - یکی سر بر کنار یار و خواب صبح مستولی
چه غم دارد ز مسکینی که سر بر آستان دارد - شورش بلبلان سحر باشد
خفته از صبح بی خبر باشد - شب عاشقان بی دل چه شبی دراز باشد
تو بیا کز اول شب در صبح باز باشد - به نسیم صبح باید که نبات زنده باشی
نه جماد مرده کان را خبر از صبا نباشد - تا رنج تحمل نکنی گنج نبینی
تا شب نرود صبح پدیدار نباشد - گویی آن صبح کجا رفت که شب های دگر
نفسی می زد و آفاق منور می شد - دو چشم مست تو کز خواب صبح برخیزند
هزار فتنه به هر گوشه ای برانگیزند - آنان که شب آرام نگیرند ز فکرت
چون صبح پدیدست که صادق نفسانند - باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود - پس از تحمل سختی امید وصل مراست
که صبح از شب و تریاک هم ز مار آید - همه شب های جهان روز کند طلعت او
گر چو صبحیش نظر بر همه آفاق آید - نسیم صبح را گفتم تو با او جانبی داری
کز آن جانب که او باشد صبا عنبرفشان آید - آخر عهد شبست اول صبح ای ندیم
صبح دوم بایدت سر ز گریبان برآر - برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز - با هر که بنشینم دمی کز یاد او غافل شوم
چون صبح بی خورشیدم از دل بر نمی آید نفس - تا نشنوی ز مسجد آدینه بانگ صبح
یا از در سرای اتابک غریو کوس - ما را که ره دهد به سراپرده وصال
ای باد صبحدم خبری ده ز ساحتش - باران چون ستاره ام از دیدگان بریخت
رویی که صبح خیره شود در صباحتش - تا چه رویست آن که حیران مانده ام در وصف او
صبحی از مشرق همی تابد یکی از روزنش - دوری از بط در قدح کن پیش از آنک
در خروش آید خروس صبح بام - ساقیا می ده که مرغ صبح بام
رخ نمود از بیضه زنگارفام - شمع بخواهد نشست بازنشین ای غلام
روی تو دیدن به صبح روز نماید تمام - بلبل باغ سرای صبح نشان می دهد
وز در ایوان بخاست بانگ خروسان بام - در همه عمرم شبی بی خبر از در درآی
تا شب درویش را صبح برآید به شام - عجب آنست که با زحمت چندینی خار
بوی صبحی نشنیدم که چو گل نشکفتم - تا مگر یک نفسم بوی تو آرد دم صبح
همه شب منتظر مرغ سحرخوان بودم - ببند یک نفس ای آسمان دریچه صبح
بر آفتاب که امشب خوشست با قمرم - شب دراز به امید صبح بیدارم
مگر که بوی تو آرد نسیم اسحارم - به وقت صبح قیامت که سر ز خاک برآرم
به گفت و گوی تو خیزم به جست و جوی تو باشم - برآی ای صبح مشتاقان اگر نزدیک روز آمد
که بگرفت این شب یلدا ملال از ماه و پروینم - پاره گرداند زلیخای صبا
صبحدم بر یوسف گل پیرهن - برخیز که باد صبح نوروز
در باغچه می کند گل افشان - خوشا و خرما وقت حبیبان
به بوی صبح و بانگ عندلیبان - ای صبح شب نشینان جانم به طاقت آمد
از بس که دیر ماندی چون شام روزه داران - سخت به ذوق می دهد باد ز بوستان نشان
صبح دمید و روز شد خیز و چراغ وانشان - یا بگدازم چو شمع یا بکشندم به صبح
چاره همین بیش نیست سوختن و ساختن - صبحم از مشرق برآمد باد نوروز از یمین
عقل و طبعم خیره گشت از صنع رب العالمین - باد گل ها را پریشان می کند هر صبحدم
زان پریشانی مگر در روی آب افتاده چین - شهری به گفت و گوی تو در تنگنای شوق
شب روز می کنند و تو در خواب صبحگاه - سخنی که با تو دارم به نسیم صبح گفتم
دگری نمی شناسم تو ببر که آشنایی - به چه دیر ماندی ای صبح که جان من برآمد
بزه کردی و نکردند مؤذنان ثوابی - نفحات صبح دانی ز چه روی دوست دارم
که به روی دوست ماند که برافکند نقابی - شبان تیره امیدم به صبح روی تو باشد
و قد تفتش عین الحیوه فی الظلمات - شب غم های سعدی را مگر هنگام روز آمد
که تاریک و ضعیفش چون چراغ صبحدم کردی - من از جفای زمان بلبلا نخفتم دوش
تو را چه بود که تا صبح می خروشیدی - هم اگر عمر بود دامن کامی به کف آید
که گل از خار همی آید و صبح از شب تاری - ای باد صبح بستان پیغام وصل جانان
می رو که خوش نسیمی می دم که خوش عبیری - به چه دانش زنی ای مرغ سحر نوبت روز
که نه هر صبح به آه سحرم برخیزی - چندان بنشینم که برآید نفس صبح
کان وقت به دل می رسد از دوست پیامی - سروی چو در سماعی بدری چو در حدیثی
صبحی چو در کناری شمعی چو در میانی - سعدی گلت شکفت همانا که صبحدم
فریاد بلبلان سحرخیز می کنی - ای باد صبحدم خبر دلستان بگوی
وصف جمال آن بت نامهربان بگوی - ای باد صبح دشمن سعدی مراد یافت
نزدیک دوستان وی این داستان بگوی - و گر این شب درازم بکشد در آرزویت
نه عجب که زنده گردم به نسیم صبحگاهی - خیام نیشابوری
- «صبح» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «صبح» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- بر آسمان و بر هوا صد رد پدید آید تو را
بر آسمان پران شوی هر صبحدم همچون دعا - در دود غم بگشا طرب روزی نما از عین شب
روزی غریب و بوالعجب ای صبح نورافشان ما - غرقه جوی كرمم بنده آن صبحدمم
كان گل خوش بوی كشد جانب گلزار مرا - دوش همیگشتم من تا به سحر ناله كنان
بدرك بالصبح بدا هیج نومیو نفی - صبح دم سرد زند از پی خورشید زند
از پی خورشید تو است این نفس سرد مرا - به از صبحی تو خلقان را به هر روز
به از خوابی ضعیفان را به شبها - از آن سویی كه هر شب جان روانست
به وقت صبح بازآرد روان را - از آن سو كه بهار آید زمین را
چراغ نو دهد صبح آسمان را - شمس تبریزی برآر از چاه مغرب مشرقی
همچو صبحی كو برآرد خنجر مغمود را - نیم شب چون صبح شد آواز دادند مذنان
ایها العشاق قوموا و استعدوا للصلا - صبحی بود ز خواب بخیزیم گرد ما
از اذخر و خلیل به ما بو دهد صبا - گر دبه پرزیت بود سود نیست
صبح شود گشت چراغت فنا - خیز صبوحی كن و درده صلا
خیز كه صبح آمد و وقت دعا - یا نسیم الصبح انی عند ما بشرتنی
یا خیال الوصل روحی عند ما جمشتنا - لم تزل سفن الهوی تجری بها مذ اصبحت
فی بحار العز و الاقبال یوما یالها - اصبحت تبریز عندی قبله او مشرقا
ساعه اضحی لنور ساعه ابغی الصلا - مولانا مولانا اغنانا اغنانا
امسینا عطشانا اصبحنا ریانا - عشق تو چون درآمد اندیشه مرد پیشش
عشق تو صبح صادق اندیشه صبح كاذب - تا بیند این دو دیده صبح خدا دمیده
دام طلب دریده مطلوب گشته طالب - امسی و اصبح بالجوی اتعذب
قلبی علی نار الهوی یتقلب - خروسا چند گویی صبح آمد
نماید صبح را خود نور مشكات - شفق وارم به هر صبحی به خون در
كه در هر صبح آن خون خوار مستست - هر یكی با نازباز و هر یكی عاشق نواز
هر یكی شمع طراز و هر یكی صبح نجات - روحها مست شود از دم صبح از پی آنك
صبح را روی به شمس است و حریف نظرست - صبح وجود را بجز این آفتاب نیست
بر ذره ذره وحدت حسنش مقرریست - درج عطا شد پدید غره دریا رسید
صبح سعادت دمید صبح چه نور خداست - نوبت خانه گذشت نوبت بستان رسید
صبح سعادت دمید وقت وصال و لقاست - كدام صبح كه عشقت پیالهای آرد
ز خواب برجهد این بخت خفته گویدهات - وانمودی هر آنچ میگویند
مذنان صبح فالق الاصباح - از این صلح پر از كینش وز این صبح دروغینش
همیشه این چنین صبحی هلاك كاروان باشد - بجو آن صبح صادق را كه جان بخشد خلایق را
هزاران مست عاشق را صبوحی و امان باشد - هر صبح ز سیرانش میباشم حیرانش
تا جان نشود حیران او روی ننماید - یاران سحر خیزان تا صبح كی دریابد
تا ذره صفت ما را كی زیر و زبر یابد - یا موسی آتش جو كرد به درختی رو
آید كه برد آتش صد صبح و سحر یابد - آن صبح چو صادق شد عذرای تو وامق شد
معشوق تو عاشق شد شیخ تو مرید آمد - آن صبح سعادتها چون نورفشان آید
آن گاه خروس جان در بانگ و فغان آید - وقتست كه درتابم چون صبح در این عالم
وقتست كه برغرم چون شیر نرم آمد - بار دگر آن صبح بخندید و بتابید
تا خفته صدساله هم از خواب درآمد - شادی شبهای ما كز مشك و عنبر پرده داشت
شادی آن صبحها كز یار پركافور بود - آنك دیده هر شبش در سوختن مانند شمع
آنك هر صبحی كه آمد نالههای او شنید - شمس تبریز تویی صبح شكرریز تویی
عاشق روز به شب قبله پنهان چه كند - تیره صبحی كه مرا از تو سلامی نرسد
تلخ روزی كه ز شهد تو بیانی نرسد - صبح را در كنج این خانه مجوی
رو به بالا كن به بالا روز شد - عشق آمدست و گوش كشانمان همیكشد
هر صبح سوی مكتب یوفون بالعهود - ما چون شبیم ظل زمین و وی آفتاب
شب را به تیغ صبح گهردار میكشد - تا آفتاب چهره زیبات دررسید
صبحی شود ز صبح جمال تو شام عید - صبح آمد و صحیفه مصقول بركشید
وز آسمان سپیده كافور بردمید - سبزه دمیده ز آب بر دل و جان خراب
صبح گشاده نقاب ذلك یوم الخلود - صبحدمی همچو صبح پرده ظلمت درید
نیم شبی ناگهان صبح قیامت دمید - صبح دروغین گذشت صبح سعادت رسید
جان شد و جان بقا از بر جانان رسید - رسید مژده به شامست شمس تبریزی
چه صبحها كه نماید اگر به شام بود - یاد كن آن را كه یكی صبحدم
این دلم از زلف تو بندی گشود - تا كی ز شب زنگی بر عقل بود تنگی
شاهنشه صبح آمد زد بر سر او خنجر - آنها كه شب و صبحدم آرام ندیدند
ناگاه فتادند بر آن گنج گهر بر - نی خواب رها كند نه آرام
آن صبح صفا و شیر كرار - شمس تبریز در آن صبح كه تو درتابی
روز روشن شود از روی چو ماهت شب تار - هر صبحدم كه دام شب و روز بردریم
از دوست بوسهای و ز ما سجده صد هزار - پی خورشید بهر این دوانست
هلال و بدر صبح و شام چون یوز - چشمی كه غرقه بود به خون در شب فراق
آن چشم روی صبح به دیدن گرفت باز - حریف ماه شدی از عسس چه غم داری
صبوح روح چو دیدی ز صبح و شام مترس - ای مستی هوش آخر در مهر بجوش آخر
در وصل بكوش آخر ای صبح وصالت خوش - در شام دو زلف او صد صبح نهان بیشست
هر لحظه و هر ساعت صد بار بشوریدش - تا صبح وصال دررسیدن
دركش شب تیره را در آغوش - آنك هر صبحی تقاضا میكند جان را ز من
از تقاضا بر تقاضا من به جان آوردمش - صبحدم از نردبان گفت مرا پاسبان
كز سوی هفتم فلك دوش شنیدم خروش - گویند شاه عشق ندارد وفا دروغ
گویند صبح نبود شام تو را دروغ - لذت عشق بتان را ز زحیران مطلب
صبح كاذب بود این قافله را سخت مضل - خواب شب بر چشم خود كردم حرام
تا ببینم صبحدم سیمای دل - آفتاب روی شه عالم گرفت
صبح شد ای پاسبانان الرحیل - تا كه كبود است صبح روز بود در گمان
چونك بشد نیم روز نیست دگر قیل و قال - چو صبحدم برسد شاه شمس تبریزی
چو آفتاب جهان بیحشم زهی اقبال - اصبح قلبی سهرا من سكر مفتخرا
ان كذب الیوم صدق ان ظلم الیوم عدل - خور چو به صبح سر زند جامه سپید می كند
ای رخت آفتاب جان دور مشو ز محضرم - بنشین اگری عاشق تا صبحدم صادق
با من كه نمیآید تا صبح و سحر خوابم - هین رو به شفق آر اگر طایر روزی
كز سوی شفق چون نفس صبح دمیدیم - صبح است و صبوح است بر این بام برآییم
از ثور گریزیم و به برج قمر آییم - زان صبح سعادت كه بتابید از آن سو
هر شام و سحر مست سحرهای دمشقیم - اگر غم همچو شب عالم بگیرد
برآ ای صبح تا منصور باشم - ز صبح روی او دارم صبوحی
نماز شام را هرگز نپایم - چو گل در باغ حسنش خوش بخندم
چو صبح از آفتابش خوش برآیم - هر صبح بر آن دو زلف مشكین
چون باد صبا گذار داریم - چون بدیدم صبح رویت در زمان برخیستم
گرم در كار آمدم موقوف مطرب نیستم - شب گه خواب از این خرقه برون می آیم
صبح بیدار شوم باز در او محشورم - هوش ما چون اختر یار ما خورشیدی
زین سبب هر صبحی كشته آن یاریم - عریان كندم هر صبحدمی
گوید كه بیا من جامه كنم - شام ما از تو صبح روشن باد
ای به تو فخر شام و ارمن و روم - همچو شب ابر كه خورشید صبح
ناگه سر برزند از چاه غم - ملیك اذا لاحت شعاشع خده
لا صبح حیا صخره و رخام - بر قطب گردم ای صنم از اختران خلوت كنم
كو صبح مصبوحان من كو حلقه احرار من - میرد خزان همچو دد بر گور او كوبی لگد
نك صبح دولت می دمد ای پاسبان ای پاسبان - صبحا جهان پرنور كن این هندوان را دور كن
مر دهر را محرور كن افسون بخوان افسون بخوان - عقل نخواهم و خرد دانش او مرا بس است
نور رخش به نیم شب غره صبحگاه من - گهی صرفم بنوشاند چو چنگم درخروشاند
به شامم می بپوشاند به صبحم می كند یقظان - هر چند شب غفلت و مستیت دراز است
ما بر همه چون صبح بخواهیم دمیدن - بدید آمد از آن آتش به ناگه
میان شب هزاران صبح روشن - آفتاب از سوی مشرق صبحدم لشكر كشد
گوید ای دزدان كجا رفتید اینك آن من - وقت صبح از گور مشرق سر برآر و زنده شو
منكران حشر را آگه كن از برهان من - یك شب آمد به وثاق من و آموخت مرا
جان هر صبح و سحر همچو سحر خندیدن - جهد كن تا لگن جهل ز دل برداری
تا كه از مشرق جان صبح برآید روشن - صبحدم شد زود برخیز ای جوان
رخت بربند و برس در كاروان - تبریز شمس دین را هم ناگهان ببینی
وآنگه از او بیابی صبح ابد دمیدن - صبحی است بیسپیده و شامی است بیخضاب
ذاتی است بیجهات و حیاتی است بیحنین - صبح چو خندید دو چشمم گریست
دید ملك دیده گریان من - قد ظهر الصبح و خل الحرس
قد وضع الحرب فخل المحن - سیدنا یصبح یبتا عنا
انفسنا نحن له بایعون - استاره روز او است چو بر میندمد صبح
گویم كه بدم گوید كاستاره ما كو - چه باشد گر شبی را زنده داری
به عشق او كه آرد صبح و شام او - ای وعده تو چو صبح صادق
آن شمع و چراغ و آن ضیا كو - ای ترك ماه چهره چه گردد كه صبح تو
آیی به حجره من و گویی كه گل برو - چو صبح پیش تو آید از او صبوح بخواه
چو شب به پیش تو آید در او نهار بجو - امسی و اصبح بالجوی اتعذب
قلبی علی نار الهوی یتقلب - تو شمس تبریزی بگو ای باد صبح تیزرو
با من بگو احوال او با من درآ پا كوفته - دیده و عقل و هوش را شب به مصادره برد
صبحدمی ندا كند بازستان مصادره - بدان صبح نجاتی رو بدان بحر حیاتی رو
بزن سنگی بر این كوزه بزن نفطی در آن كازه - بر یاد لب تو نی هر صبح بنالیده
عشقت دهن نی را پرقند و شكر كرده - صبحی كه همیراند خیال تو سواره
جانهای مقدس عدد ریگ پیاده - زان میخندی چو صبح صادق
تا پیش تو جان دهد ستاره - شام بودیم ز خورشید جهان صبح شدیم
گرگ بودیم كنون شهره شبانیم همه - برجه ز خواب و بنگر صبحی دگر دمیده
جویان و پای كوبان از آسمان رسیده - ایا دلی چو صبا ذوق صبحها دیده
ز دیده مست شدی یا ز ذوق نادیده - احرقه شراره ثم اتی نهاره
نوره بناطق اصبح ترجمانه - بر بام او این اختران تا صبحدم چوبك زنان
والله مبارك حضرتی والله همایون درگهی - چون میپری بر پای تو رشته خیالی بستهاند
تا واكشندت صبحدم تا برنپری یك سری - در عشق تو چون دم زدم صد فتنه شد اندر عدم
ای مطرب شیرین قدم میزن نوا تا صبحدم - صبح كه آفتاب خود سر نزدهست از زمین
جام جهان نمای را بر كف جان نهادهای - پرتو روی عشق دان آنك به هر سحرگهان
شمس كشید نیزهای صبح فراشت رایتی - آه خجسته ساعتی كه صنما به من رسی
پاك و لطیف همچو جان صبحدمی به تن رسی - نای بنه دهان همیآرد صبح نالهای
چنگ ز چنگ هجر تو كرد حزین شكایتی - صبح چو آفتاب زد رایت روشناییی
لعل و عقیق میكند در دل كان گداییی - زهی صبحی كه او آید نشیند بر سر بالین
تو چشم از خواب بگشایی ببینی شاه شادانی - چه عذر آرند آن روزی كه عذرا گردد از پرده
چه خون گریند آن صبحی كه خورشیدش عیانستی - هر خام شود پخته هم خوانده شود تخته
گر صبح رخت جلوه در شام كنی حالی - گه چون شب یغمایی هر مدركه بربایی
روز از تن همچون شب چون صبح برون رانی - گر شمس و قمر خواهی نك شمس و قمر باری
ور صبح و سحر خواهی نك صبح و سحر باری - هر صبح ز عشق تو این عقل شود شیدا
بر بام دماغ آید بنوازد طنبوری - شمس الحق تبریزی صبحی كه تو خندانی
كی شب بودش در پی یا زحمت بیگاهی - صبحا نفسی داری سرمایه بیداری
بر خفته دلان بردم انفاس مسیحایی - گر صبح سعادت به تو اقبال نمودی
كی دامن و ریش تو به دست عسسستی - برخیز كه صبح است و صبوح است و سكاری
بگشای كنار آمد آن یار كناری - نفخت فیه جان بخشی است هر صبح
فراق فالق الاصباح تا كی - گهی نیل است و گاهی خون بسته
گهی لیل است و گه صبح ضیایی - و صبحنا بخمر مستطاب
فان الیمن جما فی ابتكار - تو هر صبحی جهان را نور بخشی
كه جان جان خورشید سمایی - شاد آن صبحی كه جان را چاره آموزی كنی
چاره او یابد كه تش بیچارگی روزی كنی - صبحدم بر راه دیری راهبم همراه شد
دیدمش هم درد خویش و دیدمش هم كارهای - من كه باشم كه به درگاه تو صبح صادق
هست لرزان كه مباداش كه كذاب كنی - روز كن شب را به یك دم همچو صبح
بی درنگ و بیمدارا ساعتی - صبحدم آن صبح من زد یك نفس
زان نفس من برقرارم اندكی - همچو زهره ناله كن هر صبحگاه
وآنگه از خورشید بین شاهنشهی - یا صاحبی هذا دیباجه الرشاد
الصبح قد تجلی حولوا عن الرقاد - محتاج روی مایی گر پشت عالمی
محتاج آفتابی گر صبح انوری - نور رخ شه نور رخ شه حسرت صد مه رهزن صد ره
صبح سعادت صبح سعادت درج شده در شام حبیبی - چو صبحدم خندیدی در بلا بندیدی
چو صیقلی غمها را ز آینه رندیدی - بگفتمش گل بیخار و صبح بیشامی
كه بندگان را با شیر و شهد پروردی - مثال ده كه نیاید ز صبح غمازی
مثال ده كه نگردد جهان به شب تاری - اگر چه تیره شبی رو به صبح صادق آر
مگو كه صبحم صبحی ولی دروغینی - ز صبحگاه فتادم به دست سرمستی
نهاده جام چو خورشید بر كف دستی - گر آن روی چون مه به گردون نمایی
به صبح جمالت سحر را ببندی - غلام صبوحم ولی خصم صبحم
كه از بهر رفتن كمر را ببندی - یار موافق تا صبح صادق
شاهی و مولا كامشب نخسپی - گر چه تو نیم شب رسیدستی
صبح عشاق را كلیدستی - گر نبدی خندهی صبح كذوب
هیچ دلی زار بنگریستی - بس كن كین صبح مرا، دایمست
نیست مرا بهر سپر آشتی - الدیك فی صیاح، واللیل فی انهزام
والصبح قد تبدی فی مهجةالضلام - عمرك یا عمر و تولی، زادك یا زید تجلی
كم تنماللیل؟! تنبه! قد ظهرالصبح، تجلی - نسیمالصبح جد بابتشار
و بشر حین یأتی بانتشار - طارت حیلی و زال حیلی
اصبحت مكابدا لویلی - العشق نور روحی صبح الهوی صبوحی
امنیة و فیه مجموعة الامانی - و تستلذ باقمار البقا طربا
و قهوة الخد تصبح ساقیا حاسی - «صبح» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- هر صبح و نماز شام ورد خود ساز
این گفتن لا اله الا الله را - زان می که حرام نیست در مذهب ما
تا صبح عدم خشک نیابی لب ما - چه روز و چه شب چه صبح دلیران را
چه گرگ و چه میش و بره مر شیران را - با یار بچرخم و دل میگوید
یارب که کلید صبح گم باد امشب - او گریه و من گریه که تا آمد صبح
پرسید کز این هر دو عجب عاشق کیست - امشب منم و طواف کاشانهی دوست
میگردم تا بصبح در خانهی دوست - دل عشقآلود و دیدهها خوابآلود
تا صبح جمال یار ما را کار است - ای دل اثر صبح گه شام که دید
یک عاشق صادق نکونام که دید - تو خفته به صبح و شب عمرت کوتاه
ترسم که چو بیدار شوی روز بود - چون صبح ولای حق دمیدن گیرد
جان در تن زندگان پریدن گیرد - ای دل، اثر صبح، گه شام که دید
یک عاشق صادق نکونام که دید - از کار تو آفتاب را شرمی باد
کو تیغ تو دیده صبحدم تیغ زند - چون صبح دمید سوی تو آمد زود
با چهرهی زرد و دیدهی خونآلود - صبح آمد و وقت روشنائی آمد
شبخیزان را دم جدائی آمد - صبح است و صبا مشک فشان میگذرد
دریاب که از کوی فلان میگذرد - ای در شب حرص خفته در خواب دراز
صبح اجلت رسید از روز بترس - چون بگذرد این سر که درین آب و گلست
در صبح وصال دولتش خندانیم - شب گفت پس و پیش نگه کن آخر
خورشید تو داری ز کجا صبح آرم - قد صبحنا اللله به عیش و مدام
قد عیدنا العید و مام صیام - مائیم که از بادهی بیجام خوشیم
هر صبح منوریم و هر شام خوشیم - ای آنکه بهر صبح به پیش رخ تو
میگوید خورشید جهان شیی الله - ای نفس عجب که با دلم همنفسی
من بندهی آن صبح که خندان برسی - چون شب بر من زنان و گویان آئی
در نیم شبی صبح طرب بنمائی - هر صبحدم آدم که هر صبحدمی
از عالم پیر بردمد برنائی - تا صبح دو چشم من بگفتش بتری
مهمان منی به آب چندانکه خوری - بیگاه شده است روز ما را صبح است
فریاد از این ولولهی بیگاهی - بسم الله ناگفته تو گوئی الحمد
ناآمده صبح از طمع چاشت کنی