زن، زندگی، آزادی
«قدح» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «قدح» در غزلیات حافظ شیرازی
- در بزم دور یک دو قدح درکش و برو
یعنی طمع مدار وصال دوام را - چه شود گر من و تو چند قدح باده خوریم
باده از خون رزان است نه از خون شماست - در دیر مغان آمد یارم قدحی در دست
مست از می و میخواران از نرگس مستش مست - ساقی بیار باده که ماه صیام رفت
درده قدح که موسم ناموس و نام رفت - قدح به شرط ادب گیر زان که ترکیبش
ز کاسه سر جمشید و بهمن است و قباد - قدح مگیر چو حافظ مگر به ناله چنگ
که بسته اند بر ابریشم طرب دل شاد - نرگس مست نوازش کن مردم دارش
خون عاشق به قدح گر بخورد نوشش باد - رسید موسم آن کز طرب چو نرگس مست
نهد به پای قدح هر که شش درم دارد - بیا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد
هلال عید به دور قدح اشارت کرد - همین که ساغر زرین خور نهان گردید
هلال عید به دور قدح اشارت کرد - دیدمش خرم و خندان قدح باده به دست
و اندر آن آینه صد گونه تماشا می کرد - یارم چو قدح به دست گیرد
بازار بتان شکست گیرد - ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید
از نظر تا شب عید رمضان خواهد شد - ساقیا لطف نمودی قدحت پرمی باد
که به تدبیر تو تشویش خمار آخر شد - صوفی مجلس که دی جام و قدح می شکست
باز به یک جرعه می عاقل و فرزانه شد - قدحی درکش و سرخوش به تماشا بخرام
تا ببینی که نگارت به چه آیین آمد - یاد باد آن که چو یاقوت قدح خنده زدی
در میان من و لعل تو حکایت ها بود - باد بهار می وزد از گلستان شاه
و از ژاله باده در قدح لاله می رود - روزگاریست که دل چهره مقصود ندید
ساقیا آن قدح آینه کردار بیار - چو لاله در قدحم ریز ساقیا می و مشک
که نقش خال نگارم نمی رود ز ضمیر - به عزم توبه نهادم قدح ز کف صد بار
ولی کرشمه ساقی نمی کند تقصیر - به دور لاله قدح گیر و بی ریا می باش
به بوی گل نفسی همدم صبا می باش - قدح پر کن که من در دولت عشق
جوان بخت جهانم گر چه پیرم - حاش لله که نیم معتقد طاعت خویش
این قدر هست که گه گه قدحی می نوشم - حافظ به زیر خرقه قدح تا به کی کشی
در بزم خواجه پرده ز کارت برافکنم - رموز مستی و رندی ز من بشنو نه از واعظ
که با جام و قدح هر دم ندیم ماه و پروینم - ز آفتاب قدح ارتفاع عیش بگیر
چرا که طالع وقت آن چنان نمی بینم - چون لاله می مبین و قدح در میان کار
این داغ بین که بر دل خونین نهاده ایم - شراب ارغوانی را گلاب اندر قدح ریزیم
نسیم عطرگردان را شکر در مجمر اندازیم - می کشیم از قدح لاله شرابی موهوم
چشم بد دور که بی مطرب و می مدهوشیم - ز شوق نرگس مست بلندبالایی
چو لاله با قدح افتاده بر لب جویم - بیار می که به فتوی حافظ از دل پاک
غبار زرق به فیض قدح فروشویم - بر جهان تکیه مکن ور قدحی می داری
شادی زهره جبینان خور و نازک بدنان - همچون حباب دیده به روی قدح گشای
وین خانه را قیاس اساس از حباب کن - زان جا که رسم و عادت عاشق کشی توست
با دشمنان قدح کش و با ما عتاب کن - صبح است ساقیا قدحی پرشراب کن
دور فلک درنگ ندارد شتاب کن - من چو گویم که قدح نوش و لب ساقی بوس
بشنو از من که نگوید دگری بهتر از این - شعاع جام و قدح نور ماه پوشیده
عذار مغبچگان راه آفتاب زده - ساقی بیا که شد قدح لاله پر ز می
طامات تا به چند و خرافات تا به کی - مخمور جام عشقم ساقی بده شرابی
پر کن قدح که بی می مجلس ندارد آبی - ذکرش به خیر ساقی فرخنده فال من
کز در مدام با قدح و ساغر آمدی - بوی جان از لب خندان قدح می شنوم
بشنو ای خواجه اگر زان که مشامی داری - گر چه دوریم به یاد تو قدح می گیریم
بعد منزل نبود در سفر روحانی - سعدی شیرازی
- «قدح» در غزلیات سعدی شیرازی
- بی دهان تو اگر صد قدح نوش دهند
به دهان تو که زهر آید از آن نوش مرا - ساقی قدحی قلندری وار
درده به معاشران هشیار - ما به یک شربت چنین بیخود شدیم
دیگران چندین قدح چون خورده اند - دوری از بط در قدح کن پیش از آنک
در خروش آید خروس صبح بام - یارا قدحی پر کن از آن داروی مستی
تا از سر صوفی برود علت هستی - آدمی هوشمند عیش ندارد ز فکر
ساقی مجلس بیار آن قدح بی هشی - قدح چون دور ما باشد به هشیاران مجلس ده
مرا بگذار تا حیران بماند چشم در ساقی - خیام نیشابوری
- «قدح» در رباعیات خیام نیشابوری
- چون لاله بنوروز قدح گیر بدست
با لاله رخی اگر ترا فرصت هست - پیش آر قدح که باده نوشان صبوح
آسوده ز مسجدند و فارغ ز کنشت - پر کن قدح می به کفم درنه زود
تا باز خورم که بودنیها همه بود - پر کن قدح باده و بر دستم نه
نقدی ز هزار نسیه خوشتر باشد - خشت سر خم ز ملکت جم خوشتر
بوی قدح از غذای مریم خوشتر - پرکن قدح باده که معلومم نیست
کاین دم که فرو برم برآرم یا نه - زان کوزهی می که نیست در وی ضرری
پر کن قدحی بخور بمن ده دگری - مولوی
- «قدح» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- رو سخت كن ای مرتجا مست از كجا شرم از كجا
ور شرم داری یك قدح بر شرم افشان ساقیا - آن دلبر سرمست من بستد قدح از دست من
اندركشیدش همچو جان كان بود جان را جان فزا - بگشا ز دستم این رسن بربند پای بوالحسن
پر ده قدح را تا كه من سر را بنشناسم ز پا - روترشی چرا مگر صاف نبد شراب تو
از پی امتحان بخور یك قدح از شراب ما - عشق تو آورد قدح پر ز بلاها
گفتم می مینخورم پیش تو شاها - این خوشدل و خوش دامن دیوانه تویی یا من
دركش قدحی با من بگذار ملامت را - ای خواجه خوش دامن دیوانه تویی یا من
دركش قدحی با من بگذار ملامت را - گیرم قدح غیبی از دیده نهان آمد
پنهان نتوان كردن مستی و خرابی را - گر آن قدح روشن جانست نهان از تن
پنهان نتوان كردن مستی و خرابی را - كو دست و لب پاك كه گیرد قدح پاك
كو صوفی چالاك كه آید سوی حلوا - یك قدح پر كرد شاه و داد ظاهر آن به ترك
وز نهان با یك قدح میگفت هندو را بیا - چه خوشی عشق چه مستی چو قدح بر كف دستی
خنك آن جا كه نشستی خنك آن دیده جان را - قدحی گران به من ده به غلام خویشتن ده
بنگر كه از خمارت نگران شدم به بالا - مطرب قدح رها كن زین گونه نالهها كن
جانا یكی بها كن آن جنس بیبها را - بهل این همه بده آن قدح
كه شنیدهام كرم شما - قدحی كه آن پر دل شود
بپرد دلم به سوی سما - باده ده آن یار قدح باره را
یار ترش روی شكرپاره را - عشق بیچون بین كه جان را چون قدح پر میكند
روی ساقی بین كه خندان از بقا مست آمدست - هر قدح كز می دهد گوید بگیر و هوش دار
هش كه دارد عقل دارد عقل خود پنهان شدست - دهد آن كان ملاحت قدحی وقت صباحت
به از آن صد قدح می كه بخوردی شب دوشت - كف هستی ز سر خم مدمغ برود
چون بگیرد قدح باده جان بر كف دست - ساقی جان در قدح دوش اگر درد ریخت
دردی ساقی ما جمله صفا در صفاست - نی قوس ماند نی قزح نی باده ماند نی قدح
نی عیش ماند نی فرح نی زخم بر مرهم زند - كاری نداریم ای پدر جز خدمت ساقی خود
ای ساقی افزون ده قدح تا وارهیم از نیك و بد - آمد قدح روزه بشكست قدحها را
تا منكر این عشرت بیباده طرب بیند - پر ده قدحی میرم آخر نه چو كمپیرم
تا شینم و میمیرم كاین چرخ چه میزاید - هر بار ز جرعه مست بودم
این بار قدح لبالب آمد - قدحه و الموریاتش نیست الا سوز صبر
ضبحه و العادیاتش نیست جز جانهای راد - كمترین ساغر بزم خوش او شد كوثر
دل چون شیشه ما هم قدح ایشان باد - در قدح درنگری زود فرح بخش شود
گرگ چون دید سگ كهف شبان تو بود - هله درویش بخور نك قدح زفت رسید
سست بودن چه بود چونك اوان تو بود - در كمینست خرد مینگرد از چپ و راست
قدح زفت بدان پیرك طرار دهید - تا كه از كفر و ز ایمان بنماند اثری
این قدح را ز میشرع به كفار دهید - اول این سوختگان را به قدح دریابید
و آخرالامر بدان خواجه هشیار دهید - ور بریزی قدحی مالامال
بر سر وقت خماران چه شود - ور بریزی قدحی مالامال
بر سر وقت خماران چه شود - در این چنین قدح آمیختن حرام بود
به عاشقان خدا جز می خدا مدهید - به باغ خود همه مستند لیك نی چون گل
كه هر یكی به قدح خورد و او سبو دارد - به باغ خود همه مستند لیك نی چون گل
كه هر یكی به قدح خورد و او سبو دارد - از این خمار مرا نیست غم اگر روزی
به دستم آن قدح پرشرار بازآید - زهر بنوش از قدحی كان قدح
از كرم و لطف منقش بود - آن دل پرخواره ز عشق شراب
هفت قدح از دگران برفزود - ما چو خرابیم و خراباتییم
خیز قدح پر كن و پیش آر زود - این قدح از لطف نیاید به چشم
جسم نداند می جان آزمود - شكر گفتم قدح نگفتم
در نقل بود نبیذ مضمر - از قدح جام وی مست شده كو و كی
گرم شده جام دی سرد شده جان نار - آید هر دم رسول از طرف شهر یار
با فرح وصل دوست با قدح شهریار - قدح شكست و شرابم نماند و من مخمور
خراب كار مرا شمس دین كند معمور - زان چیز كه بنده داند و تو
پر كن قدح و بیار برخیز - تا می دل خوردهام ترك جگر كردهام
چونك روم در لحد زان قدحم كن جهیز - ترك قدح كن بیار ساغر زفت ای نگار
ساغر خردم سبوست من چه كنم كفجلیز - سر به سر پر كن قدح را موی را گنجا مده
وان كز این میدان بترسد گو برو در خانه باش - همچو فلك میكند بر سر خاكم سجود
همچو قدح میكند گرد خمارم طواف - شهری پر از عشق و فرح بر دست هر مستی قدح
این سوی نوش آن سوی صح این جوی شیر و آن عسل - ای قدح امروز تو را طاق و طرنبیست بیا
باده خنب ملكی داده حق عز و جل - تا كه بدیدم قدحش سرده اوباش منم
تا كه بدیدم كلهش بیدل و دستار شدم - قدح وارم در این دوران میان حلقه مستان
ز دست این به دست آن بدین دستان همیگردم - بستان قدح از دستم ای مست كه من مستم
كز حلقه هشیاران این ساعت وارستم - تو پای همیبینی و انگور نمیبینی
بستان قدحی شیره دریاب كه عصارم - باده ده و كم پرس كه چندم قدح است این
كز یاد تو ما باده ز پیمانه ندانیم - بشكن قدح باده كه امروز چنانیم
كز توبه شكستن سر توبه شكنانیم - مرا گفتی بدر پرده دریدم
مرا گفتی قدح بشكن شكستم - بده آن باده دوشین كه من از نوش تو مستم
بده ای حاتم عالم قدح زفت به دستم - ز من ای ساقی مردان نفسی روی مگردان
دل من مشكن اگر نه قدح و شیشه شكستم - قدحی بود به دستم بفكندم بشكستم
كف صد پای برهنه من از آن شیشه بخستم - بزن آن پرده نوشین كه من از نوش تو مستم
بده ای حاتم مستان قدح زفت به دستم - هله ای سرده مستان به غضب روی مگردان
كه من از عربده ناگه قدحی چند شكستم - چه كم آید قدح آن را كه دهد بیست سبوكش
بشكن شیشه هستی كه چو تو نیست پرستم - به خدا كه نگریزی قدح مهر نریزی
چه شود ای شه خوبان كه كنی گوش به پندم - قدحی دارم بر كف به خدا تا تو نیایی
هله تا روز قیامت نه بنوشم نه بریزم - چو قدح ریخته گشتم به تو آمیخته گشتم
چو بدیدم كه تو جانی مثل جان پنهانم - چو دلت چو سنگ باشد پر از آتشم چو آهن
تو چو لطف شیشه گیری قدح و شراب گویم - روز و شب حامل می گشته كه گویی قدحم
بیكمر چست میان بسته كه گویی مورم - برگشا مشك طرب را كه ز رشك كف تو
از كف زهره به صد لابه قدح نستدهایم - آن نهنگیم كه دریا بر ما یك قدح است
ما نه مردان ثرید و عدس و مایدهایم - زان چنین در فرحم كز قدحت سرمستم
زان گزیدهست مرا حق كه تو را بگزیدم - شربت مرگ چو اندر قدح من ریزی
بر قدح بوسه دهم مست و خرامان میرم - قدح باده نسازیم جز از كاسه سر
گرد هر دیگ نگردیم نه ما كفلیزیم - چشم مست تو قدح بر سر ما می ریزد
ما چه موقوف شراب و می و افیون باشیم - از تغار تو اگر خون رسدم همچو سگان
گر من آن را قدح خاص ندانم عامم - دردی درد خوشش را قدحم
گر چه او ساقی مستان كندم - بیار رطل و سبو كارم از قدح بگذشت
غلام همت و داد بزرگوار توام - به زیر چرخ ننوشم شراب ای زهره
كه من عدو قدحهای زهربار توام - بیار می كه امین میم مثال قدح
كه هر چه در شكمم رفت پاك بسپارم - به گوشهای بروم گوش آن قدح گیرم
كه عاشق قدح و درد و خصم تدبیرم - غم بیهوده در جهان نخوریم
می آسوده در قدح ریزیم - گر قدحی بیشتر از من خوری
من دو سبو بیشتر از تو خورم - یك قدحم بیست چو جام شماست
تا همه دانند كه من دیگرم - گر تو كنی روی ترش زحمت از این جا ببرم
گر تو میی من قدحم ور ترشی من كبرم - گوید قوی كن دل مرم از خشم و ناز آن صنم
اول قدح دردی بخور وانگه ببین پایان من - عشق تو آورد قدح پر ز بلای دل من
گفتم می می نخورم گفت برای دل من - رفت شب و این دل من پاك نشد از گل من
ساقی مستقبل من كو قدح احمر من - بهر خدای ساقیا آن قدح شگرف را
بر كف پیر من بنه از جهت رضای من - دست بدار از این قدح گیر عوض از آن فرج
تا بزند بر اندهت تابش ابتشار من - بشنو چه به اسرارم می آید از آن طارم
یك دم كه از این سو آ یك دم كه قدح بستان - بر دهان من به دست خویش بنهادی قدح
تا ز سرمستی ندانم من قدح را از دهان - تو خور این باده عرشی كه اگر یك قدح از وی
بنهی بر كف مرده بدهد پاسخ تلقین - قدح اندر كف و خیره چه كنم من عجب این را
بخورم یا كه ببخشم تو بگو ای شه شیرین - بده آن مرد ترش را قدحی ای شه شیرین
صدقات تو روان است به هر بیوه و مسكین - هله تا جمع رسیدن بده آن می به كف من
پس من زهره بنوشد قدح از ساعد پروین - قدحی به دست برنه به كف شكرلبان ده
بنشان به آب رحمت به كرم غبار مستان - هله نیم مست گشتم قدحی دگر مدد كن
چو حریف نیك داری تو به ترك نیك و بد كن - باده كشیدی ولیك در قدحت باقی است
حمله دیگر كه اصل جرعه باقی است آن - نور ده آن شمع را روح ده این جمع را
از دوزخ همچو شمع وز قدح همچو جان - سوی قدح دست كن ما همه را مست كن
ز آنك كسی خوش نشد تا نشد از خود نهان - هزارساله ادب را به یك قدح ببری
خمار عشق تو نگذاشت دیده شرمین - آمدهای بیگه خامش مشین
یك قدح مردفكن برگزین - مشنو تو هر مكر و فسون خون را چرا شویی به خون
همچون قدح شو سرنگون و آن گاه دردی خوار شو - سقیا لهذا المفتتح القوم غرقی فی الفرح
زین سو قدح زان سو قدح تا شد شكمها چارسو - من خوش و تو نیم خوشی جهد بكن تا بچشی
تا قدحی میبكشی ز آنك گرفتارم از او - زان قدحی كه ساحران جان به فدا شدند از آن
چون كف موسی نبی بزم نهاد و كرد طو - مستی جماعت بین كرده ز قدح بالین
یا رب بفزا آمین این قصه ز سر برگو - به هر دو دست گیرش تا نریزی
قدح پر است هین هشدار از این سو - چو چنین باشد محرم كی خورد غم كی خورد غم
به سبو ده می خوش دم كه قدح را بشكست او - تو اگر چه سخت مستی برسان قدح به چستی
مشكن تو شیشه گر چه دو هزار كف بخست او - قدحی رسان به جانم كه برد به آسمانم
مدهم به دست فكرت كه كشد به سوی پست او - می به قدح ریختی فتنه برانگیختی
كوی خرابات را تو چه كلیدی بگو - اگر ز روز شمردن ملول و سیر شدی
درآ به دور و قدحهای بیشمار بجو - تو اگر در فرح نهای كه حریف قدح نهای
چه برد طفل از لبش چو بود مست لبلبو - قدحی دو ز دست خود بده ای جان به مست خود
هله تا راز آسمان شنوی جمله مو به مو - اری امما به سكروا و لا قدح و لا عنب
حدث نشود شكر كه خوری شكر چو چشد ز شكر او - تشنه دیرینه منم گرم دل و سینه منم
جام و قدح را بشكن بیحد و بسیار بده - ساقی درده قدح كه ماییم
مخمور ز باده شبانه - سر خم چو برگشایی دو هزار مست تشنه
قدح و كدو بیارند كه مرا ده و مرا ده - بهر رضای مستی برجه بكوب دستی
دستی قدح پرستی پرراوق گزیده - صد مطرقه كشیده در یك قدح بكرده
صد زین قدح كشیده چون عاقلان نشسته - هم سوی دولت درجی هم غم ما را فرجی
هم قدحی هم فرحی هم شب ما را سحری - آن قدح شاده بده دم مده و باده بده
هین كه خروس سحری مانده شد از ناله گری - رقص كنان هر قدحی نعره زنان وافرحی
شیشه گران شیشه شكن مانده از شیشه گری - هست سماع چنگ نی هست شراب رنگ نی
صد قدح است بر قدح آنك قدح چشید نی - بازرسید مست ما داد قدح به دست ما
گر دهدی به دست تو شاد و فراخ دستیی - گر قدحش بدیدیی چون قدحش پریدیی
وز كف جام بخش او از كف خود برستییی - این دل بیقرار را از قدحی قرار ده
وین صدف وجود را بخش صفای گوهری - شب این روز آن باشد فراق آن وصال این
قدح در دور میگردد ز صحتها و بیماری - منم مخمور و مست تو قدح خواهم ز دست تو
قدح از دست تو خوشتر كه می جان است و تو جانی - پیاپی گردد از وصلش قدحها بر مثال آن
كه اندر جنگ سلطانی قدح تیر خدنگستی - ز تیزیهای آن جامش كه برق از وی فغان آید
قدح در رو همیآید بریزش گویی لنگستی - دل آتش پرست من كه در آتش چو گوگردی
به ساقی گو كه زود آخر هم از اول قدح دردی - خمار هجر برخیزد امیر بزم بنشیند
قدح گردان كند در حین به قانونهای خماری - قدح در كار شیران كن ز زرشان چشم سیران كن
به جامی عقل ویران كن كه عقل آن جا بود خامی - دركش قدح سودا هل تا بشوی رسوا
بربند دو چشم سر تا چشم نهان بینی - امروز به بستان آ در حلقه مستان آ
مستان خرف از مستی آن جا قدح و می نی - در حلقه آن مستان در لاله و در بستان
امروز قدح بستان ای عاشق فردایی - از یك قدح و از صد دل مست نمیگردد
گر باده اثر كردی در دل تن از او رستی - بگذر ز جوامردی كان هم ز دوی خیزد
در وحدت همدردی دركش قدح دردی - ماییم چو كوه طور مست از قدح موسی
بیزحمت فرعونی بیغصه اغیاری - تبریز ز شمس الدین آخر قدحی زو هین
آن ساقی ترسا را یك نكته نفرمایی - بستان قدح عشرت وز بند برون جه
تا باخبری بند سالی و جوابی - هین دست ملرزان و فروكش قدح عشق
پازهر چو داری نكند زهر زیانی - امروز سماع است و مدام است و سقایی
گردان شده بر جمع قدحهای عطایی - ای دل خواهم كه آن قدح را
بر دیده و چشم خود بمالی - درده قدح شراب و چون شمع
بنشین به میانه چند خسبی - اندیشه و غم چه پای دارد
با آن قدح وفا كه دادی - ای قدح رخسار من افروختی افروختی
وی غم آخر از دلم بگریختی بگریختی - اقتلونی ذاب جسمی قدح القهوه قسمی
هله بشكن قفص ای جان چو طلبكار نجاتی - خنك آن دم كه صلا دردهد آن ساقی مجلس
كه كند بر كف ساقی قدح باده سواری - می لعل رمضانی ز قدحهای نهانی
كه به هر جات بگیرد تو ندانی كه كجایی - ز سبو فغان برآمد كه ز تف میشكستم
هله ای قدح به پیش آ بستان عقار باری - قدحی دو چون بخوردی خوش و شیرگیر گردی
به دماغ تو فرستد شه و شیر ما پیامی - سخنم به هوشیاری نمكی ندارد ای جان
قدحی دو موهبت كن چو ز من سخن ستانی - مددی كه نیم مستم بده آن قدح به دستم
كه به دولت تو رستم ز ملولی و گرانی - صنما چنان فتادم كه به حشر هم نخیزم
چو چنان قدح گرفتی سر مشك را گشادی - صنما ز چشم مستت كه شرابدار عشق است
بدهی می و قدح نی چه عظیم اوستادی - قدحی به من بدادی كه همیزنم دو دستك
كه به یك قدح برستم ز هزار بیمرادی - قدح چو آفتابت چو به دور اندرآید
برهد جهان تیره ز شب و ز شب شماری - چه پر است این گلستان ز دم هزاردستان
كه ز های و هوی مستان تو می از قدح ندانی - همه شاخهها شكفته ملكان قدح گرفته
همگان ز خویش رفته به شراب آسمانی - صنما تو همچو آتش قدح مدام داری
به جواب هر سلامی كه كنند جام داری - شیشه گر كو به دمی صد قدح و جام كند
قدحی گر شكند زو نتوان گشت بری - به حق و حرمت آنك همگان را جانی
قدحی پر كن از آنك صفتش میدانی - این قدح می شتابد تا شما را بیابد
در دل و جان بتابد از ره بیدهانی - یا من عجب فتادم یا تو عجب فتادی
چندین قدح بخوردی جامی به من ندادی - خامش كه سخت مستم بربند هر دو دستم
ور نه قدح شكستم گر لحظهای بپایی - ساقیم گر ندادی داروی فربهی
همچون لب زجاج و قدح در نحولمی - ساقی رطل ثقیل از قدح سلسبیل
حسرت رضوان شدی چونك رضا یافتی - وقت شد ای شمس دین مفخر تبریزیان
تا تو مرا چون قدح در می احمر كشی - جان من از بحر عشق آب چو آتش بخورد
در قدح جان من آب كند آذری - در قدح تو چهار جوی بهشتست
نه از شش و پنجست این سرورفزایی - وگر سه چار قدح از مسیح جان خوردی
ز آسمان چهارم چرا گذر نكنی - بدان نشان كه دمم دادهای از می كه خویش
تهی و پر كنمت دم به دم قدح واری - بگرد جمع مرا چون قدح چه گردانی
چو باده را به گرو بردهای نمیآری - از آن دمی كه صراحی عشق تو دیدم
تهی و پر شدهام دم به دم قدح واری - میان جمع مرا چون قدح چه گردانی
چو شمع را تو در این جمع در نمیآری - دل خسته گشته چو قدح شكسته
تو چو گم شدستی تو چه ره نمایی - بده آن قدح را بگشا فرح را
كه غم كهن را تو بهین دوایی - بگذار دستان برسان به مستان
ز عطای سلطان قدح عطایی - چو گشاده دستم، چو ز باده مستم
بده ای برادر قدح فقیری - خنك آن زمانی كه ساقی تو باشی
بریزی تو بر ما قدحهای جانی - چرا مینگیری نخستین قدح
چپ و راست بنما كه از كی كمی - مست میی نمیشوم، جز ز شراب اولین
ده قدحی، چه كم شود از خم فضل ایزدی؟ - پرذوق، چون صراحی بنشین، اگر نشینی
كن كالقدح مذیقا للقوم فیالقیام - و مما خان بیدهر قتول
و ما قدحان لی ادراك ثاری - املا قدح البقا ندیمی!
من خمرة دنك القدیم - «قدح» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- آن دم که مرا بگرد تو دورانست
ساقی و شراب و قدح و دور، آنست - این مستی من ز بادهی حمرا نیست
وین باده بجز در قدح سودا نیست - باد آمد و گل بر سر میخواران ریخت
یار آمد و می در قدح یاران ریخت - هرچند که دی مست قدح میبودم
امروز چنانم که قدح مست منست - دل یاد تو کرد چون طرب می انگیخت
والله که نخورد آنقدح را و بریخت - روزیکه مرا به نزد تو دورانست
ساقی و شراب و قدح و دورانست - جان باز که وصل او به دستان ندهند
شیر از قدح شرع به مستان ندهند - همواره خوشی و دلکشی نامیزد
هشدار مکن کژ که قدح میریزد - میآیم و میروم چو انگور افشار
آخر قدح شیره به عصار بسیار - دارد به قدح می حرامی که مپرس
یک دشمن جان شگرف حامی که مپرس - خندید فرح تا بزنی انگشتک
گردید قدح تا بزنی انگشتک - در مجلس تو گر قدحی بشکستم
صد ساغر زرین بخرم بفرستم - فضل و هنرم یکی قدح میباشد
وان نیز مگر ز دست جانان نخورم - عشق است قدح وز قدحش خوشحالم
او راست عروسی و منش طبالم - املا قدحا وهات یا خیر غلام
کی یسکرنا ثم علیالدهر سلام - ای یک قدح از درد تو دریای جهان
گم کرده جهان از تو سر و پای جهان - آمد بر من خیال جانان ز پگه
در کف قدح باده که بستان ز پگه - ای پارسی و تازی تو پوشیده
جان دیده قدح شراب نانوشیده - همچون قدحم شکست وانگه پرکرد
آخر ز گزاف نیست اشکست کسی - فردوسی
- «قدح» در شاهنامه فردوسی