«فانی» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «فانی» در غزلیات حافظ شیرازی
- سعدی شیرازی
- «فانی» در غزلیات سعدی شیرازی
- مولوی
- «فانی» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- چون هر كسی درخورد خود یاری گزید از نیك و بد
ما را دریغ آید كه خود فانی كنیم از بهر لا - شمشیرم و خون ریز من هم نرمم و هم تیز من
همچون جهان فانیم ظاهر خوش و باطن بلا - دیدهات را چون نظر از دیده باقی رسید
دیدهات شرمین شود از دیده فانی چرا - از كرمت من به ناز مینگرم در بقا
كی بفریبد شها دولت فانی مرا - عشقی حصانی نحو المعانی
هذا كفانی لا تظلمونا - ز غنای حق برسته ز نیاز خود برسته
به مشاغل اناالحق شده فانی ملهب - علیكم سلامی من صمیم سریرتی
فانی كقلبی او سلامی لائب - همه فانی و خوان وحدت تو
مدامست و مدامست و مدامست - مرد بحری دایما بر تخته خوف و رجا است
چونك تخته و مرد فانی شد جز استغراق نیست - دل و جان فانی لا كن تن خود همچو قبا كن
نه اثر گو نه خبر گو نه نشانی نه علامت - هله پالیز تو باقی سر خر عالم فانی
همه دیدار كریمست در این عشق كرامت - غوغای روحانی نگر سیلاب طوفانی نگر
خورشید ربانی نگر مستان سلامت میكنند - از جان هر سبحانیی هر دم یكی روحانیی
مست و خراب و فانیی تا عرش سبحان میرود - نور باقیست كه آن نور خدا است
نور فانی صفت جسم و جسد - خورشیدروی مفخر تبریز شمس دین
بر فانیی نتافت كه آن را بقا نكرد - ای یار شعله خوار من اهلا و مرحبا
ای فانی و شهید من و مفخر شهود - گر چه ز رب العباد هر نفسی رحمتست
كی بود آن دم كه رب ماند و فانی عباد - نظر مكن به جهان خوار كاین جهان فانیست
كه او به عاقبتش عالم بقا سازد - شاهدان فانی و شما جمله
با لب لعل و جان سنگینید - چون كمالات فانی هستشان این امانی
كه به هر دم نمایند لطف و ایثار دیگر - پرست این دهانم بر غیر تو نخوانم
چون هست غیر گوشت فانی و چیز دیگر - هر كو بقا نیابد از شمس حق تبریز
او هست در حقایق فانی و چیز دیگر - ساغر بازیچه فانی ببر
ساغر مردانه ما را بیار - و طیبوا و اسكروا قومی فانی
كریم فی كروم العصر عصار - سایه كه فانی كندش طلعت خورشید بقا
سایه مخوانش تو دگر عبرت ماكان و مترس - حس فانی میدهند و عشق فانی میخرند
زین دو جوی خشك بگذر جویبار خویش باش - سایهها را همه پنهان كن و فانی در نور
برگشا طلعت خورشیدرخ انور خویش - تمام اوست كه فانی شدست آثارش
به دوستگانی اول تمام شد كارش - سردی از سایه بود شمس بود روشن و گرم
فانی طلعت آن شمس شو ای سرد چو ظل - من فانی مطلق شدم تا ترجمان حق شدم
گر مست و هشیارم ز من كس نشنود خود بیش و كم - اگر فانی شود عالم ز دریایی بود شبنم
گر افتادهست او از خود نیفتادهست از دستم - از آن بانگ دهل از عالم كل
بدین دنیای فانی اوفتیدم - خمش ار فانی راهی كه فنا خامشی آرد
چو رهیدیم ز هستی تو مكن باز به هستم - نه چو خورشید جهانم شه یك روزه فانی
كه نیندیشد و گوید كه چه میرم كه بمیرم - شتر است مرد عاشق سر آن مناره عشق است
كه منارههاست فانی و ابدی است این منارم - آن چادر ار خلق شد شاهد كهن نشد
فانی است عمر چادر و ما عمر بیحدیم - چون ز تو فانی شدم و آنچ تو دانی شدم
گیرم جام عدم می كشمش جام جام - گفت كه این حیرت از منظر شمس حق است
مفخر تبریزیان آنك در او فانیم - حیوان چو قربانی بود جسمش ز جان فانی بود
پس شرحههای گوشتش زنده شود زین بابزن - روزی كه مرغ از یك لگد از روی بیضه برجهد
هفت آسمان فانی شود در نو بیضه پاك من - تو تا بنشستهای در دار فانی
نشسته می روی و می نبینی - بیضه را چون زیر پر خویش پرورد از كرم
كفر و دین فانی شد و شد مرغ وحدت پرفشان - زانك اوصاف بقا اندر فنا كی رو دهد
مر مزیجی را كه آن از عالم فانی است آن - جان فانی را همیشه مست دار از جام او
رنگ باقی گیرد از می روح كان فانی است آن - ملك جانیها نه ملك فانیی جسمانیی
تا شود جانها ز ملكش چشم باز راستین - چه كند باده حق را جگر باطل فانی
چه شناسد مه جان را نظر و غمزه عنین - عارفانی كه نهانند در آن قلزم نور
دمشان جمله ز نوری است ظلامات شكن - بس آتشی كه فروزد از این نفس به جهان
بسی بقا كه بجوشد ز حرف فانی من - گهی محیط جهان و گهی به كل فانی
به دست توست مسخر چو مهره تكوین - مست جام حق شوم فانی مطلق شوم
پر برآرم در عدم برپرم در لامكان - چون جان تو شد در هوا ز افسانه شیرین ما
فانی شو و چون عاشقان افسانه شو افسانه شو - نخواهم عمر فانی را تویی عمر عزیز من
نخواهم جان پرغم را تویی جانم به جان تو - در حساب فانیی عمرت تلف شد بیحساب
در صفای یار بنگر شبهت حساب كو - كه نیست قهر خدا را بجز ز دزد خسیس
كه سوی كاله فانی بود عزیمت او - ای عاشق الاهو ز استاره بگیر این خو
خورشید چو درتابد فانی شود استاره - ای آن كه بر اسب بقا از دیر فانی میروی
دانا و بینای رهی آن سو كه دانی میروی - چو كهها را شكافانید كانها را پدید آرد
ببینی لعل اندر لعل میتابد چو مهتابی - مثال كشتنش باشد چو انگوری كه كوبندش
كه تا فانی شود باقی شود انگور دوشابی - لطیفان و ظریفانی كه بودستند در عالم
رمیده و بدگمان بودند همچون كبك كهساری - ادر كأسا باجفانی فدا روحی و ریحانی
و انت المحشر الثانی فاحیینا بمدرار - مشو تو منكر پاكان بترس از زخم بیباكان
كه صبر جان غمناكان تو را فانی كند فانی - این صورت تن رفته و آن صورت جا مانده
ای صورت جان باقی وی صورت تن فانی - برخیز و بیا دبدبه عمر ابد بین
تا بازرهی زود از این عالم فانی - همراه خسان گر نبدی طبع خسیست
در حلق تو این شربت فانی چو خسستی - این عالم مرگ است و در این عالم فانی
گر ز آنك نه میری نه بس است این كه نمیری - هر روز بگه ای شه دلدار درآیی
جان را و جهان را شكفانی و فزایی - هین غرقه عزت شو و فانی ردا شو
تا جان دهدت چونك ببیند كه فنایی - منم فانی و غرقه در ثبوتی
به دریاهای حی لایموتی - خبر واده كز این دنیای فانی
به تلخی میروی یا شادمانی - جهان فانی نماند ز آنك او را
بقایی تو بقایی تو بقایی - كسی خود این شبه فانی دون را
از او خواهد چنین كالا تو دیدی - تو تا بنشستهای بر دار فانی
نشسته میروی و می نبینی - جانی چو تو باشد این جهان را
باقی بود این جهان فانی - فرمود كه این فراق فانی است
افغان ز فراق جاودانی - شیر مستی و شكارت آهوان شیرمست
با پنیر گنده فانی كجا یوزی كنی - ابر نیسان خود چه باشد نزد بحر فضل او
قاف تا قاف از میش خود موج طوفانیستی - شمس تبریزی فروكن سر از این قصر بلند
تا بقایی دیده آید در جهان فانیی - وگر آسمان و اختر دهدت نشان جانان
به چه ماند این دو فانی به جلالت معانی - پشه نیز باده خورده سر و ریش یاوه كرده
نمرود را به دشنه ز وجود كرده فانی - غیر این نیست راهی غیر این نیست شاهی
غیر این نیست ماهی غیر این جمله فانی - تو هم ز یوسفانی در چاه تن فتاده
اینك رسن برون آ تا در زمین نتاسی - در راه ره روان را رنج و طلب نبودی
خوف فنا نبودی اندر جهان فانی - در آینه بدیدم نقش خیال فانی
گفتم چیی تو گفتا من زنگ زندگانی - روزی كه بشكفانی و آن پرده بركشی
ای جان جان جان كه تو جانی نهادهای - كارك تو هم تویی یارك تو هم تویی
هر كی ز خود دور شد نیست بجز فانیی - خضر بقایی شوی گر عرض فانیی
شادی دلها شوی گر چه دل آزردهای - دهی تو كاله فانی بری عوض باقی
لطیف مشتریی سودمند بازاری - چون گریزی از این فزون گردد
كای فلان فارغست زین فانی - لو تمزجها بالدم، من ادمع اجفانی
یزداد لها صبغ فی احمر القانی - وصلت فانی ننماید بقا
زن نشود حامله از سعتری - واتحفنی لباسالجد منه
فانی من لباس الجد عاری - فانی لا اسطاع زورة زایر
بجفنین مقروحین در الهوامل - «فانی» در دیوان شمس - رباعیات مولوی