«سبو» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «سبو» در غزلیات حافظ شیرازی
- نه من سبوکش این دیر رندسوزم و بس
بسا سرا که در این کارخانه سنگ و سبوست - چون می از خم به سبو رفت و گل افکند نقاب
فرصت عیش نگه دار و بزن جامی چند - صوفی ز کنج صومعه با پای خم نشست
تا دید محتسب که سبو می کشد به دوش - سبوکشان همه در بندگیش بسته کمر
ولی ز ترک کله چتر بر سحاب زده - به جرعه تو سرم مست گشت نوشت باد
خود از کدام خم است این که در سبو داری - آخرالامر گل کوزه گران خواهی شد
حالیا فکر سبو کن که پر از باده کنی - سعدی شیرازی
- «سبو» در غزلیات سعدی شیرازی
- چشم اگر با دوست داری گوش با دشمن مکن
عاشقی و نیک نامی سعدیا سنگ و سبوست - بسی بگفت خداوند عقل و نشنیدم
که دل به غمزه خوبان مده که سنگ و سبوست - نفس آرزو کند که تو لب بر لبش نهی
بعد از هزار سال که خاکش سبو بود - لب او بر لب من این چه خیالست و تمنا
مگر آن گه که کند کوزه گر از خاک سبویم - صبر دیدیم در مقابل شوق
آتش و پنبه بود و سنگ و سبوی - خیام نیشابوری
- «سبو» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «سبو» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- هم ناظر روی تو هم مست سبوی تو
هم شسته به نظاره بر طارم تو جانا - چون چشمه بجوش از دل سنگ
بشكن تو سبوی جسم و جان را - ما سبوهای طلب آوردهایم
سوی تو ای خضر ثانی فاسقنا - بشكن سبو و كوزه ای میرآب جانها
تا وا شود چو كاسه در پیش تو دهانها - ای آب زندگانی ما را ربود سیلت
اكنون حلال بادت بشكن سبوی ما را - ما را به مشك و خم و سبوها قرار نیست
ما را كشان كنید سوی جویبار ما - چونك بخسپید به خواب آب دید
یا لب جو یا كه سبو یا سقا - و تلاقینا ملاحا فی فناكم خفرات
فتعاشقنا بغنج فسبونا و سبینا - زمین و آسمان دلو و سبویند
برونست از زمین و آسمان آب - و اشرتم بالصبر لی متسلیا
ما هكذی عشقوا به لا تحسبوا - آب ما را گر بریزد ور سبو را بشكند
ای برادر دم مزن كاین دم سقا مست آمدست - گاهی به جوی دوست چو آب روان خوشیم
گاهی چو آب حبس شدم در سبوی دوست - آن عشق میفروش قیامت همیكند
زان بادهای كه درخور خم و سبوی نیست - به چشمهای كه در او آب زندگانی بود
سبو ببردم و دیدم كه چشمه پرخونست - سبوی می چه میجویی دهانش را چه میبویی
تو پنداری كه او چون تو از این خمار میآید - گشادست گشادست سر خابیه امروز
كدوها و سبوها سوی خمخانه كشانید - سحری چو شاه خوبان به وثاق ما درآمد
به مثال ساقیان او به سبو و ساغر آمد - نه سبوی او بدیدم نه ز ساغرش چشیدم
كه هزار موج باده به دماغ من برآمد - گر سبو بشكند آن آب سبو كی شكند
جان عاشق به سوی گور و كفن مینرود - مستان سبو شكستند بر خنبها نشستند
یا رب چه باده خوردند یا رب چه مل چشیدند - سبو به دست دویدم به جویبار معانی
كه آب گشت سبویم چو آب جان به سبو شد - ز صد سبو چو سبوی سبوگری برد آب
همیشه خاطر او گرد آن سبو گردد - رسید ساقی جان ما خمار خواب آلود
گرفت ساغر زرین سر سبو بگشود - به باغ خود همه مستند لیك نی چون گل
كه هر یكی به قدح خورد و او سبو دارد - به باغ خود همه مستند لیك نی چون گل
كه هر یكی به قدح خورد و او سبو دارد - نیست زیان هیچ ز سنگ آب را
سنگ بلاها به سبو میرسد - هر كه سبوی تو كشد عاقبت
در حرم عشرت سلطان شود - چشمه خضر تو را میخواند
كه سبو كش دو سه فرسنگ بیار - تشنه ترم من ز ریگ ترك سبو گیر و دیگ
با جگر مرده ریگ ساقی جان در ستیز - ترك قدح كن بیار ساغر زفت ای نگار
ساغر خردم سبوست من چه كنم كفجلیز - دوش حریف مست من داد سبو به دست من
بشكنم آن سبوی را بر سر نفس مرتبس - ربود سیل ویم دوش و خلق نعره زنان
میان جوی عسل چیست آن سبوی ترش - هین بزن ای فتنه جو بر سر سنگ آن سبو
تا نكشم آب جو تا نكنم اغتراف - تشنه چه بیند به خواب چشمه و حوض و سبو
تشنه وصل توام كی بگذارم طواف - چو جوشد سنگ او هفتاد چشمه
سبو و كوزه و ساغر بگیریم - سبو بدهیم و دریایی ستانیم
چرا ما از چنین سودی نفیریم - سبوی جسمم از چشمهات پرآب است
مكن ای سنگ دل مشكن سبویم - بیاو ز برای عشرت من
خورشید سبو كشد نخواهم - چه كم آید قدح آن را كه دهد بیست سبوكش
بشكن شیشه هستی كه چو تو نیست پرستم - زان سبو غسل قیامت بده از وسوسهام
به حق آنك ز آغاز حریفان بدهایم - نفسی كوزه زنیم و نفسی كاسه خوریم
تا سبووار همه بر خم خمار زنیم - برخیز تا شراب به رطل و سبو خوریم
بزم شهنشهست نه ما باده می خریم - بیار رطل و سبو كارم از قدح بگذشت
غلام همت و داد بزرگوار توام - گر قدحی بیشتر از من خوری
من دو سبو بیشتر از تو خورم - آن آب بازآمد به جو بر سنگ زن اكنون سبو
سجده كن و چیزی مگو كاین بزم سلطانی است این - ساقی جان خوبرو باده دهد سبو سبو
تا سر و پای گم كند زاهد مرتضای من - باده تویی سبو منم آب تویی و جو منم
مست میان كو منم ساقی من سقای من - هر بن بامداد تو جانب ما كشی سبو
كای تو بدیده روی من روی به این و آن مكن - سبوس ار چه كه پنهان شد میان آرد چون دزدان
كشاند شحنه دادش ز هر گوشه به پرویزن - جانها كه به ذوق آمد در عشق دو جوق آمد
در عشق شراب است آن در عشق سبوی است این - بر هم زنشان چو دو سبو تو
تا بشكند آن یكی به توهین - بهل جام عصیرانه كه آوردی ز میخانه
سبو را ساز پیمانه كه بیگه آمدیم ای جان - والله ملولم من كنون از جام و سغراق و كدو
كو ساقی دریادلی تا جام سازد از سبو - سلسلهای است بیبها دشمن جمله توبهها
توبه شكست من كیم سنگ من و سبوی او - راست بگو نهان مكن پشت به عاشقان مكن
چشمه كجاست تا كه من آب كشم سبو سبو - باده چو هست ای صنم بازمگیر و نی مگو
عرضه مكن دو دست تی پر كن زود آن سبو - ای طربون غم شكن سنگ بر این سبو مزن
از در حق به یك سبو كم نشدهست آب جو - چو چنین باشد محرم كی خورد غم كی خورد غم
به سبو ده می خوش دم كه قدح را بشكست او - چون سبوی تو در آن عشق و كشاكش بشكست
بر لب چشمه دهان مینه و خوش میكش از او - مست فكرت دگر و مستی عشرت دگر است
قطرهای این كند آنك نكند زان دو سبو - شب آن چنان به گاه آمده كه هی برخیز
گرفته گوش مرا سخت همچو گوش سبو - ز هر چه پر كندم من سبوی تسلیمم
سبو اسیر سقاست چون گریزد از او - هزار بار سبو را به سنگ بشكست او
شكست او خوشم آید ز شوق و ذوق رفو - سبو سپرده به دو گوش با هزاران دل
بدان هوس كه خورد غوطه در میانه جو - پس از این جمله آبها نرود جز بجوی ما
من سرمست میكشم ز فراتش سبو سبو - می به سبو ده كه به تو تشنه شد
این قنق خابیه پرداز نو - العشق ما فی رقه خیر لكم من عتقه
جفن بكا فی عشقه لا تحسبوه ترمد - سكروا بریته و راح لقائه
لا تحسبوهم بعد ذاك افاقوا - و اشرتم بالصبر لی متسلیا
ما هكذی عشقی به لا تحسبوا - خامش كن ای شیرین لقا رو مشك بربند ای سقا
زیرا نگنجد موجها اندر سبو و بلبله - كوه از او سبك شده مغز از او گران شده
روح سبوكشش شده عقل شكسته بلبله - از سنگ سبو ترسد اما چو شود چشمه
هر لحظه سبو آید تازان به سوی خاره - ساقی ماه رویی در دست او سبویی
از گوشهای درآمد بنهاد در میانه - روزی ز عكس روی او بردم سبوی تا جوی او
دیدم ز عكس نور او در آب جو استارهای - انهار باده سو به سو در هر چمن پنجاه جو
بر سنگ زن بشكن سبو بر رغم هر خشم آرهای - گر درك بت را بشكند صد بت تراشد در عوض
ور بشكند دو سه سبو كم نیستش فخاریی - ای تبریز محرمت شمس هزار مكرمت
گشته سخن سبوصفت بر یم بینهایتی - به عشق و جست و جوی تو سبو بردم به جوی تو
بحمدالله كه دانستم كه ما را خود تو جویانی - تو خواهم كز نكوكاری سبو را نیك پر داری
از آن میهای روحانی وزان خمهای پنهانی - به دوران تو منسوخ است شیشه
بگردان آن سبوهای دودستی - دریای محیط در سبویی
در صورت خاك آسمانی - نكنی خمش برادر چو پری ز آب و آذر
ز سبو همان تلابد كه در او كنند یا نی - ز سبو فغان برآمد كه ز تف میشكستم
هله ای قدح به پیش آ بستان عقار باری - بشكن سبوی خوبان كه تو یوسف جمالی
چو مسیح دم روان كن كه تو نیز از آن هوایی - تو شراب و ما سبویی تو چو آب و ما چو جویی
نه مكان تو را نه سویی و همه به سوی مایی - هین سبو بشكن و در جوی رو ای آب حیات
پیش هر كوزه شكن چند كنی كاسه گری - بشكن سبوی قالب ساغر ستان لبالب
تا چند كاسه لیسی تا كی زبون لوسی - پرویزن است عالم ما همچو آرد در وی
گر بگذری تو صافی ور نگذری سبوسی - میترسم از فراق دراز تو سنگ دل
تا نشكند سبوی امیدم ز آفتی - از خود به خود چه جویی چون سر به سر تویی
چون آب در سبویی كلی ز كل پری - گهی سبو و گهی جام و گه حلال و حرام
همه تویی كه گهی مهدیی و گه هادی - سبوی صورتها را به سنگ برنزنند
خورند آب حیات تو را ز بالایی - ز جوی حسن تو خوبان سبو سبو برده
به تشنگان ره عشق كرده سقایی - بریز بر سر و ریشش سبوی می امروز
هر آنك دم زند از عقل و خوب اخلاقی - تو یكی سبویی چو اسیر جویی
جز جو چه جویی چو ز جو برآیی - تو اگر ز مستی دل ما بخستی
دو سبو شكستی نه دو صد سبویی - گر شد سبویی داریم جویی
در شهره كویی تو گر سقایی - پر كن سبویی بیگفت و گویی
باهای و هویی گر یار مایی - هان ای صفورا بشكن سبو را
مفكن عمو را در بینوایی - «سبو» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- فردوسی
- «سبو» در شاهنامه فردوسی