«لیلی» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «لیلی» در غزلیات حافظ شیرازی
- بار دل مجنون و خم طره لیلی
رخساره محمود و کف پای ایاز است - حکایت لب شیرین کلام فرهاد است
شکنج طره لیلی مقام مجنون است - عماری دار لیلی را که مهد ماه در حکم است
خدا را در دل اندازش که بر مجنون گذار آرد - برقی از منزل لیلی بدرخشید سحر
وه که با خرمن مجنون دل افگار چه کرد - ور باورت نمی کند از بنده این حدیث
از گفته کمال دلیلی بیاورم - ای نسیم منزل لیلی خدا را تا به کی
ربع را برهم زنم اطلال را جیحون کنم - در ره منزل لیلی که خطرهاست در آن
شرط اول قدم آن است که مجنون باشی - سعدی شیرازی
- «لیلی» در غزلیات سعدی شیرازی
- ای کاش برفتادی برقع ز روی لیلی
تا مدعی نماندی مجنون مبتلا را - عاقلان خوشه چین از سر لیلی غافلند
این کرامت نیست جز مجنون خرمن سوز را - اگر عداوت و جنگست در میان عرب
میان لیلی و مجنون محبتست و صفاست - برق یمانی بجست باد بهاری بخاست
طاقت مجنون برفت خیمه لیلی کجاست - مجنون عشق را دگر امروز حالتست
کاسلام دین لیلی و دیگر ضلالتست - هر آن شب در فراق روی لیلی
که بر مجنون رود لیلی طویلست - به حسن طلعت لیلی نگاه می نکند
فتاده در پی بیچاره ای که مجنونست - در عهد لیلی این همه مجنون نبوده اند
وین فتنه برنخاست که در روزگار اوست - مجنون ز جام طلعت لیلی چو مست شد
فارغ ز مادر و پدر و سیم و زر فتاد - چشم مجنون چو بخفتی همه لیلی دیدی
مدعی بود اگرش خواب میسر می شد - عشق لیلی نه به اندازه هر مجنونیست
مگر آنان که سر ناز و دلالش دارند - حدیث حسن تو و داستان عشق مرا
هزار لیلی و مجنون بر آن نیفزایند - عیبی نباشد از تو که بر ما جفا رود
مجنون از آستانه لیلی کجا رود - ترسم نکند لیلی هرگز به وفا میلی
تا خون دل مجنون از دیده نپالاید - چه سود آب فرات آن گه که جان تشنه بیرون شد
چو مجنون بر کنار افتاد لیلی با میان آید - دست مجنون و دامن لیلی
روی محمود و خاک پای ایاز - اگر عاقل بود داند که مجنون صبر نتواند
شتر جایی بخواباند که لیلی را بود منزل - قصه لیلی مخوان و غصه مجنون
عهد تو منسوخ کرد ذکر اوایل - مجنون رخ لیلی چون قیس بنی عامر
فرهاد لب شیرین چون خسرو پرویزم - ای خوبتر از لیلی بیمست که چون مجنون
عشق تو بگرداند در کوه و بیابانم - مجنونم اگر بهای لیلی
ملک عرب و عجم ستانم - سعدیا شرط وفاداری لیلی آنست
که اگر مجنون گویند به سودا نرویم - بسوخت مجنون در عشق صورت لیلی
عجب که لیلی را دل نسوخت بر مجنون - چشمم از زاری چو فرهادست و شیرین لعل تو
عقلم از شورش چو مجنونست و لیلی روی تو - ما هیچ ندیدیم و همه شهر بگفتند
افسانه مجنون به لیلی نرسیده - مگر لیلی نمی داند که بی دیدار میمونش
فراخای جهان تنگست بر مجنون چو زندانی - بت من چه جای لیلی که بریخت خون مجنون
اگر این قمر ببینی دگر آن سمر نخوانی - مولوی
- «لیلی» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- گه شكر آن مولی كند گه آه واویلی كند
گه خدمت لیلی كند گه مست و مجنون خدا - چو جان سلسلهها را بدرد به حرونی
چه ذاالنون چه مجنون چه لیلی و چه لیلا - چو عشق چهره لیلی بدان همه ارزید
چگونه باشد اسری به عبده لیلا - حالت ده و حیرت ده ای مبدع بیحالت
لیلی كن و مجنون كن ای صانع بیآلت - صد حاجت گوناگون در لیلی و در مجنون
فریادكنان پیشت كای معطی بیحاجت - در آتش عشق چون خلیلی
خوش باش كه میدهد نجاتت - میان ابروی او خشمهای دیرینهست
گره در ابروی لیلی هلاك مجنونست - مجنون ز حلقه عاقلان از عشق لیلی میرمد
بر سبلت هر سركشی كردست وامق ریش خند - آن جا لیلی شدست مجنون
زیرا كه جنون هزار تا بود - لیلی و مجنون به فاقه آه حسرت میخورند
خسرو و شیرین به عشرت جام راوق میزند - هر طرف از حسن از بدلیلیی كاسد شده
ذره ذره همچو مجنون عاشق مشهور بود - تو مپرس حال مجنون كه ز دست رفت لیلی
تو مپرس حال آزر كه خلیل آزر آمد - هزار لیلی و مجنون ز بهر ما برساخت
چه صورتست كه بهر خدا خدا سازد - شبست لیلی و روزست در پیش مجنون
كه نور عقل سحر را به جعد خویش كشد - بگیر لیلی شب را كنار ای مجنون
شبست خلوت توحید و روز شرك و عدد - جز دوست خلیلی نپذیرفت خلیلش
ور نه تن خود را نفكندی به شرر بر - زان عشق همچو افیون لیلی كنی و مجنون
ای از سنات گردون سانی و چیز دیگر - سیدی انی كلیل انت فی زی النهار
اشتكی من طول لیلی الفرار این الفرار - هرگز ندیدست آسمان هرگز نبوده در جهان
مانند تو لیلی جان مانند من مجنون خوش - هر كسی اندر جهان مجنون لیلی شدند
عارفان لیلی خویش و دم به دم مجنون خویش - مرغان خلیلی هم سررفته و پركنده
آورده از آن عالم هر چار سلام علیك - همچو مرغان خلیلی سوی سر
زانك بیسر نیست سامان الرحیل - از این همه بگذر بیگه آمدست حبیب
شبم یقین شب قدرست قل للیلی طل - چونك خلیلی بدهام عاشق آتشكدهام
عاشق جان و خردم دشمن نقش وثنم - هر آن نقشی كه پیش آید در او نقاش می بینم
برای عشق لیلی دان كه مجنون وار می گردم - منم افتاده در سیلی اگر مجنون آن لیلی
ز من گر یك نشان خواهد نشانیهاش بنمایم - مجنون ز غم لیلی چون توبه نكرد ای جان
صد لیلی و صد مجنون درجست در اسرارم - چونك در سینور مجنونان آن لیلی شدیم
سركش آمد مركب و از حد مجنون تاختیم - بزن ای مطرب قانون هوس لیلی و مجنون
كه من از سلسله جستم وتد هوش بكندم - چون خلیلی هیچ از آتش مترس
من ز آتش صد گلستانت كنم - خواه دلیلی گو و خواهی خود مگو
در دلالت عین برهانت كنم - ندا رسید به آتش كه بر همه عشاق
چو شعلههای خلیلی نعیم باش نعیم - مجنون چو بیند مر تو را لیلی بر او كاسد شود
لیلی چو بیند مر تو را گردد چو مجنون ممتحن - آن پیل بیخواب ای عجب چون دید هندستان به شب
لیلی درآمد در طلب در جان مجنون وار من - مجنون كی باشد پیش او لیلی بود دل ریش او
ناموس لیلییان برد لیلی خوش هنجار من - بدریدی همه هامون ز نقش لیلی و مجنون
ولی چشمش نمیخواهد گران جان را فریبیدن - نباشد مرغ خودبین را به باغ بیخودان پروا
نشد مجنون آن لیلی بجز لیلی صد مجنون - من گوش كشان گشتم از لیلی و از مجنون
آن می كشدم زان سو وین می كشدم زین سون - درآ در آتشش زیرا خلیلی
مرم ز آتش نهای نمرود بدظن - می گرد به گرد لیل لیلی
گر مجنونی ز پای منشین - در عشق همچو آتش چون نقره باش دلخوش
چون زاده خلیلی آتش تو راست مسكن - عقل همه عاقلان خبره شود چون رسد
لیلی و مجنون من ویسه و رامین من - ز سایه تو جهان پر ز لیلی و مجنون
هزار ویسه بسازد هزار گون رامین - خانه لیلی است و مجنون منم
جان من این جاست برو جان مكن - خلیلی قد دنا نقلی بلا قلب و لا عقل
و لا تعرض و لا تقل و لا تردینی بالنسیان - به سربالای هستی روی آرید
چو مرغان خلیلی از نشیمن - از لیلی خود مجنون شدهام
وز صد مجنون افزون شدهام - هر كس كه مرا جوید در كوی تو باید جست
گر لیلی و مجنون است باری من و باری تو - چون خلیلی هیچ از آتش مترس ایمن برو
من ز آتش صد گلستانت كنم نیكو شنو - لیلی زیبا را نگر خوش طالب مجنون شده
و آن كهربای روح بین در جذب هر كاه آمده - تو گلا غرقه خونی ز چیی دلخوش و خندان
مگر اسحاق خلیلی خوشی از خنجر روزه - پیش لیلی میبرم من هر دمی
جان مجنون ارمغان از سلسله - گر سر برون كردی مهش روزی ز قرص آفتاب
ذره به ذره در هوا لیلی و مجنون آمدی - كی درخور لیلی بود آن كس كز او مجنون شود
پای علم آن كس بود كو راست جانی آن سری - لیلی و مجنون عجب هر دو به یك پوست درون
آینه هر دو تویی لیك درون نمدی - ز عشق او دو صد لیلی چو مجنون بند میدرد
كز این آتش زبون آید صبوریهای ایوبی - نه از اولاد نمرودی كه بسته آتش و دودی
چو فرزند خلیلی تو مترس از دود نمرودی - تو لیلیی ولیك از رشك مولی
به كنج خاطر مجنون نگنجی - خمش كن عشق خود مجنون خویش است
نه لیلی گنجد و نی فاطمستی - ور به مجنون سقطی از لب لیلی آری
همچو مخموركش از رطل گران ترسانی - ای خدا مجنون آن لیلی كجاست
تا به گوشش دردمیم افسانهای - از صد هزار توبه بشناخت جان مجنون
چون بوی گور لیلی برداشت در منادی - بنواز سر لیلی و مجنون ز عشق خویش
دل را چه لذتی تو و جان را چه مفرشی - گنج سبیلی خوان خلیلی
نیست بخیلی خوی افندی - دو گونه رنج و عذابست جان مجنون را
بلای صحبت لولی و فرقت لیلی - تو هیچ مجنون ندیدی كه با دو لیلی ساخت
چرا هوای یكی روی و یك غبب نكنی - بگفتند لیلی شما را بقا باد
ببین بر تبارش لباس عزایی - ندا كرد مجنون قلاوز دارم
مرا بوی لیلی كند ره نمایی - بیاورد بویش سوی گور لیلی
بزد نعره و اوفتاد آن فنایی - به لیلی رسید او به مولی رسد جان
زمین شد زمینی سما شد سمایی - چو مجنون بیامد به وادی لیلی
كه یابد نسیمش ز باد صبایی - تو مجنون و لیلی به بیرون مباش
كه رامین تویی ویس رعنا تویی - یا مولی یا مولی، اخبرنی عن لیلی
لا ترجه لاترجه فاللیل ذا حبلی - لخلیلی دورانی، لحبیبی سیرانی
چو جهت نیست خدا را، چه روم سوی بوادی؟! - سلطان خیل مایی، لیلی لیل مایی
یا لدةاللیالی، یا بهجةالنهار - یا سندی انت جمالی ، انت دلیلی ودلالی
كیف تجوز و ترجی، تعرض عنی لملالی - از لیلی خود مجنون شدهام
وز صد مجنون افزون شدهام - قد اظلم بالجوی نهاری
كیف اخبركم انا بلیلی - الوصل سال سیلا مجنون صار لیلی
لیل غدا نهارا كن هكذا حبیبی - الا حریم لیلی، علیكم سلامی
ادرتم علینا صفیةالمدام - «لیلی» در دیوان شمس - رباعیات مولوی