«شعر» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «شعر» در غزلیات حافظ شیرازی
- سرود مجلست اکنون فلک به رقص آرد
که شعر حافظ شیرین سخن ترانه توست - عراق و فارس گرفتی به شعر خوش حافظ
بیا که نوبت بغداد و وقت تبریز است - همچو حافظ به رغم مدعیان
شعر رندانه گفتنم هوس است - حافظ تو این سخن ز که آموختی که بخت
تعویذ کرد شعر تو را و به زر گرفت - بدین شعر تر شیرین ز شاهنشه عجب دارم
که سر تا پای حافظ را چرا در زر نمی گیرد - راهی بزن که آهی بر ساز آن توان زد
شعری بخوان که با او رطل گران توان زد - کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد
یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد - ز شعر دلکش حافظ کسی بود آگاه
که لطف طبع و سخن گفتن دری داند - رقص بر شعر تر و ناله نی خوش باشد
خاصه رقصی که در آن دست نگاری گیرند - صبحدم از عرش می آمد خروشی عقل گفت
قدسیان گویی که شعر حافظ از بر می کنند - شعر حافظ در زمان آدم اندر باغ خلد
دفتر نسرین و گل را زینت اوراق بود - دیدیم شعر دلکش حافظ به مدح شاه
یک بیت از این قصیده به از صد رساله بود - مجلس انس و بهار و بحث شعر اندر میان
نستدن جام می از جانان گران جانی بود - طی مکان ببین و زمان در سلوک شعر
کاین طفل یک شبه ره یک ساله می رود - تیر عاشق کش ندانم بر دل حافظ که زد
این قدر دانم که از شعر ترش خون می چکید - می خور به شعر بنده که زیبی دگر دهد
جام مرصع تو بدین در شاهوار - شعر حافظ همه بیت الغزل معرفت است
آفرین بر نفس دلکش و لطف سخنش - کنار آب و پای بید و طبع شعر و یاری خوش
معاشر دلبری شیرین و ساقی گلعذاری خوش - حجاب ظلمت از آن بست آب خضر که گشت
ز شعر حافظ و آن طبع همچو آب خجل - گر به کاشانه رندان قدمی خواهی زد
نقل شعر شکرین و می بی غش دارم - شعرم به یمن مدح تو صد ملک دل گشاد
گویی که تیغ توست زبان سخنورم - گر از این دست زند مطرب مجلس ره عشق
شعر حافظ ببرد وقت سماع از هوشم - شعر خونبار من ای باد بدان یار رسان
که ز مژگان سیه بر رگ جان زد نیشم - حافظ از آب زندگی شعر تو داد شربتم
ترک طبیب کن بیا نسخه شربتم بخوان - پس از ملازمت عیش و عشق مه رویان
ز کارها که کنی شعر حافظ از بر کن - الصبر مر و العمر فان
یا لیت شعری حتام القاه - به شعر حافظ شیراز می رقصند و می نازند
سیه چشمان کشمیری و ترکان سمرقندی - ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ
به قرآنی که اندر سینه داری - حافظ از فقر مکن ناله که گر شعر این است
هیچ خوشدل نپسندد که تو محزون باشی - بساز ای مطرب خوشخوان خوشگو
به شعر فارسی صوت عراقی - چو سلک در خوشاب است شعر نغز تو حافظ
که گاه لطف سبق می برد ز نظم نظامی - سعدی شیرازی
- «شعر» در غزلیات سعدی شیرازی
- من دگر شعر نخواهم که نویسم که مگس
زحمتم می دهد از بس که سخن شیرینست - لاف مزن سعدیا شعر تو خود سحرگیر
سحر نخواهد خرید غمزه جادوی دوست - عجبست پیش بعضی که ترست شعر سعدی
ورق درخت طوبیست چگونه تر نباشد - حسن تو نادرست در این عهد و شعر من
من چشم بر تو و همگان گوش بر منند - آب شوق از چشم سعدی می رود بر دست و خط
لاجرم چون شعر می آید سخن تر می شود - که شعر اندر چنین مجلس نگنجد
بلی گر گفته سعدیست شاید - هر دم ز سوز عشقت سعدی چنان بنالد
کز شعر سوزناکش دود از قلم برآید - فتات شعرک مسک ان اتخذت عبیرا
و حشو ثوبک ورد و طیب فیک قرنفل - با یاد تو گر سعدی در شعر نمی گنجد
چون دوست یگانه شد با غیر نیامیزم - در می چکد ز منطق سعدی به جای شعر
گر سیم داشتی بنوشتی به زر سخن - شعرش چو آب در همه عالم چنان شده
کز پارس می رود به خراسان سفینه ای - من آن خاک وفادارم که از من بوی مهر آید
و گر بادم برد چون شعر هر جزوی به اقصایی - اشتر به شعر عرب در حالتست و طرب
گر ذوق نیست تو را کژطبع جانوری - شنیده ام که تو را التماس شعر رهیست
تو کان شهد و نباتی شکر چه می خواهی - مولوی
- «شعر» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- گر شعرها گفتند پر پر به بود دریا ز در
كز ذوق شعر آخر شتر خوش میكشد ترحالها - قافیه و مغلطه را گو همه سیلاب ببر
پوست بود پوست بود درخور مغز شعرا - شما را اطلس و شعر خیالی
خیال خوب آن دلدار ما را - عشق آمد این دهانم را گرفت
كه گذر از شعر و بر شعرا برآ - جان خاك اشتری كه كشد بار حاجیان
تا مشعرالحرام و تا منزل منا - حقم نداد غمی جز كه قافیه طلبی
ز بهر شعر و از آن هم خلاص داد مرا - بگیر و پاره كن این شعر را چو شعر كهن
كه فارغست معانی ز حرف و باد و هوا - عجب آن شعر اطلس پوش جعدش
بگرد اطلس رخسار چونست - به هر غزل كه ستایم تو را ز پرده شعر
دلم ز پرده ستاید هزار چندانت - خمش كردم خمش كردم كه این دیوان شعر من
ز شرم آن پری چهره به استغفار میآید - كی شاد شود آن شه كز جان نبود آگه
كی ناز كند مرده كز شعر كفن دارد - خمش ای عاشق مجنون بمگو شعر و بخور خون
كه جهان ذره به ذره غم غوغای تو دارد - خمش كه شعر كسادست و جهل از آن اكسد
چه زاهدی تو در این علم و در تو علم ازهد - شعر من نان مصر را ماند
شب بر او بگذرد نتانی خورد - نوریست میان شعر احمر
از دیده و وهم و روح برتر - شمس تبریزی نشسته شاهوار و پیش او
شعر من صفها زده چون بندگان اختیار - خموش باش كه این هم كشاكش قدرست
تو را به شعر و به اطلس مرا سوی اشعار - عقل من از دست رفت و شعر من ناقص بماند
زان كمانم هست عریان از لباس نقش و توز - فریفت یار شكربار من مرا به طریق
كه شعر تازه بگو و بگیر جام عتیق - ای كه میان جان من تلقین شعرم می كنی
گر تن زنم خامش كنم ترسم كه فرمان بشكنم - قال ان الله یدعوا اخرجوا من ضیقكم
ان عقبا ملتقانا مشعر البیت الحرام - خاك كوی عشق را من سرمه جان یافتم
شعر گشتم در لطافت سرمه را می بیختم - نیست شهرت طلب و خسرو شاعرباره
كش به بیت غزل و شعر روان بفریبم - جامه شعر است شعر و تا درون شعر كیست
یا كه حوری جامه زیب و یا كه دیوی جامه كن - شعرش از سر بركشیم و حور را در بر كشیم
فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن - من كجا شعر از كجا لیكن به من در می دمد
آن یكی تركی كه آید گویدم هی كیمسن - من خمش كردم و در جوی تو افكندم خویش
كه ز جوی تو بود رونق شعر تر من - بس كه مرا دام شعر از دغلی بند كرد
تا كه ز دستم شكار جست سوی گلستان - خمار شعر نگویم خمار من بشكن
بدان میی كه نگنجد در آسمان و زمین - چهار شعر بگفتم بگفت نی به از این
بلی ولیك بده اولا شراب گزین - غزال خویش به من ده غزل ز من بستان
نمای چهره شعریت و شعر تازه ببین - هاشمی الوجه تركی القفا
دیلمی الشعر رومی الذقن - اندر دهنی كه بود تسبیح
شعر است و دوبیتی و ترانه - العشق حقیقه الاماره
و الشعر طباله الاماره - من چون سپند رقص كنان اندر او شده
شعر تر و قصیده غرا بسوخته - بیا ای عارف مطرب چه باشد گر ز خوش خویی
چو شعری نور افشانی و زان اشعار برگویی - خمش كن شعر میماند و میپرند معنیها
پر از معنی بدی عالم اگر معنی بپایستی - بجز این گریه را نفعی دگر هست
ولی سیرم ز شعر و خودنمایی - طوطیی كه طمع اسب و مركب تازی كنی
ماهیی كه میل شعر و جامه توزی كنی - تو اگر منكر شدی گویم نشان گویم نشان
مشك بر شعر سیه میبیختی میبیختی - نام مخدومی شمس الدین همیگو هر دمی
تا بگیرد شعر و نظمت رونق و رعناییی - خون ببین در نظم شعرم شعر منگر بهر آنك
دیده و دل را به عشقش هست خون پالاییی - خون چو میجوشد منش از شعر رنگی میدهم
تا نه خون آلود گردد جامه خون آلاییی - ای مرغ گیر دام نهانی نهادهای
بر روی دام شعر دخانی نهادهای - از غزل و شعر و بیت توبه دهی طبع را
تا دل و جان را به غیب بیدم و دفتر كشی - غلام شعر بدانم كه شعر گفته توست
كه جان جان سرافیل و نفخه صوری - بگفتمش كه چو جانم روان شود از تن
شعار شعر مرا با روان روان داری - یشعر العاشق و هو عجم فی عجم
فیك وارتج لسان العرب العرباء - «شعر» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- فردوسی
- «شعر» در شاهنامه فردوسی