«دریاب» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «دریاب» در غزلیات حافظ شیرازی
- ز روی دوست دل دشمنان چه دریابد
چراغ مرده کجا شمع آفتاب کجا - تخت زمرد زده است گل به چمن
راح چون لعل آتشین دریاب - روان تشنه ما را به جرعه ای دریاب
چو می دهند زلال خضر ز جام جمت - چشمه چشم مرا ای گل خندان دریاب
که به امید تو خوش آب روانی دارد - زمان خوشدلی دریاب و در یاب
که دایم در صدف گوهر نباشد - دریاست مجلس او دریاب وقت و در یاب
هان ای زیان رسیده وقت تجارت آمد - سرشک گوشه گیران را چو دریابند در یابند
رخ مهر از سحرخیزان نگردانند اگر دانند - کشته غمزه خود را به زیارت دریاب
زان که بیچاره همان دل نگران است که بود - ز میوه های بهشتی چه ذوق دریابد
هر آن که سیب زنخدان شاهدی نگزید - بهار می گذرد دادگسترا دریاب
که رفت موسم و حافظ هنوز می نچشید - این یک دو دم که مهلت دیدار ممکن است
دریاب کار ما که نه پیداست کار عمر - می بی غش است دریاب وقتی خوش است بشتاب
سال دگر که دارد امید نوبهاری - تشنه بادیه را هم به زلالی دریاب
به امیدی که در این ره به خدا می داری - ملامتگو چه دریابد میان عاشق و معشوق
نبیند چشم نابینا خصوص اسرار پنهانی - دایم گل این بستان شاداب نمی ماند
دریاب ضعیفان را در وقت توانایی - امروز که بازارت پرجوش خریدار است
دریاب و بنه گنجی از مایه نیکویی - سعدی شیرازی
- «دریاب» در غزلیات سعدی شیرازی
- غافل مباش ار عاقلی دریاب اگر صاحب دلی
باشد که نتوان یافتن دیگر چنین ایام را - اسیر بند بلا را چه جای سرزنشست
گرت معاونتی دست می دهد دریاب - ما را همه شب نمی برد خواب
ای خفته روزگار دریاب - دریاب دمی که می توانی
بشتاب که عمر در شتابست - هر دم که در حضور عزیزی برآوری
دریاب کز حیات جهان حاصل آن دمست - دریاب دمی صحبت یاری که دگربار
چون رفت نیاید به کمند آن دم و ساعت - تو سبکبار قوی حال کجا دریابی
که ضعیفان غمت بارکشان ستمند - مرا از دنیی و عقبی همینم بود و دیگر نه
که پیش از رفتن از دنیا دمی با دوست دریابم - دریاب که نقشی ماند از طرح وجود من
چون یاد تو می آرم خود هیچ نمی مانم - هر که منظوری ندارد عمر ضایع می گذارد
اختیار اینست دریاب ای که داری اختیاری - دریاب عاشقان را کافزون کند صفا را
بشنو تو این سخن را کاین یادگار داری - تو مشک بوی سیه چشم را که دریابد
که همچو آهوی مشکین از آدمی برمی - خیام نیشابوری
- «دریاب» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «دریاب» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- چو از حیرت گذر یابد صفات آن را كه دریابد
خمش كه بس شكسته شد عبارتها و عبرتها - چون دانه شد افكنده بررست و درختی شد
این رمز چو دریابی افكنده شوی با ما - خامش كن تا هر كس در گوش نیارد این
خود كیست كه دریابد او خیر و شر ما را - خبر كن ای ستاره یار ما را
كه دریابد دل خون خوار ما را - عقل دریابد تو را یا عشق یا جان صفا
لوح محفوظت شناسد یا ملایك بر سما - زیرا جماع مرده تن را كند فسرده
بنگر به اهل دنیا دریاب این نشان را - چشمها وا نمیشود از خواب
چشم بگشا و جمع را دریاب - عقل شد گوشهای و میگوید
عقل اگر آن تست هین دریاب - گنج یابی و در او عمر نیابی تو به گنج
خویش دریاب كه این گنج ز تو بر گذرست - خویش دریاب و حذر كن تو ولیكن چه كنی
كه یكی دزد سبك دست در این ره حذرست - بگو به یوسف یعقوب هجر را دریاب
كه بی ز پیرهن نصرت تو حبس عماست - مخسب امشب مخسب امشب قوامش گیر و دریابش
كه او در حلقه مستان چنین بسیار میآید - یاران سحر خیزان تا صبح كی دریابد
تا ذره صفت ما را كی زیر و زبر یابد - ره رو بهل افسانه تا محرم و بیگانه
از نور الم نشرح بیشرح تو دریابد - اول این سوختگان را به قدح دریابید
و آخرالامر بدان خواجه هشیار دهید - جوی جویانست و پویان سوی بحر
گم شود چون غرق دریابار شد - آن كسی دریابد این اسرار لطفت را كه او
بیوجود خود برآید محو فقر از عین كار - به ماهیان خبر ما رسید در دریا
هزار موج برآورد جوش دریابار - بگفتم پیر را بالله تویی اسرار گفت آری
منم دریای پرگوهر به دریابار جوییدش - جانم به چه آرامد ای یار به آمیزش
صحت به چه دریابد بیمار به آمیزش - شب قدرست او دریاب او را
امان یابی چو برخوانی براتش - در این حیرت بسی بینی در این راه
ز كشتی و ز دریابار فارغ - خمش كردم كه آن هوشی كه دریابد نداری تو
مجنبان گوش و مفریبان كه چشمی هوش بین دارم - فروبندید دستم را چو دریابید هستم را
به لشكرگاه فرعونی كه من جاسوس سلطانم - زان می كه ز بوی او شوریده و سرمستم
دریاب مرا ساقی والله كه چنینستم - ای ساقی مست من بنگر به شكست من
ای جسته ز دست من دریاب كز آن دستم - تو پای همیبینی و انگور نمیبینی
بستان قدحی شیره دریاب كه عصارم - چرا خود كف ما دریا نباشد
چو اندر قعر دریابار بودیم - بیاوردیم درها ارمغانی
كه یعنی ما به دریابار بودیم - چون بسوزد پرده دریابد تمام
قصههای خضر و علم من لدن - چو میگوید بگو حاجت دهد گوشی بدین امت
كه او ناگفته دریابد چو گوش غیب گو آمین - رها كن كاهلی دریاب ما را
و لا تكسل فان القوم قاموا - در روی صلاح دین تو بنگر
تا دریابی بیان خیره - مگر خود دیده عالم غلیظ و درد و قلب آمد
نمیتاند كه دریابد ز لطف آن چهره ناری - دریاب كه بر در خداییم
آخر بنگر كه ما كجاییم - چه ماه و چه گردون چه برج و چه هامون
همه رمز آنست دریاب ار آنی - «دریاب» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- از اهل سماع میرسد بانک رباب
آن حلقهی ذاهل شدگانرا دریاب - دانیکه چه میگوید این بانگ رباب
اندر پی من بیا و ره را دریاب - مست است دو چشم از دو چشم مستت
دریاب که از دست شدم در دستت - کوتاهی عمر بین به وصلم دریاب
تا پیش از اجل مرا به فریاد رسد - ارزانکه نخواهی که بنالم سحری
دریاب که هنگام عنایت برسید - صبح است و صبا مشک فشان میگذرد
دریاب که از کوی فلان میگذرد - آمیزش من با تو اگر میجوئی
دریاب ز آب دیدهی رنگآمیز - دریاب که این دم اگرت فوت شود
بسیار طلب کنی به صد چشم و چراغ - در کعبهی عشاق طوافی چو کنی
دریاب که کعبه میکند با تو طواف - گیرم که وصال دوست در خواهم یافت
این عمر گذشته را کجا دریابم - ای عارف مطرب هله تقصیر مکن
تا دریابی بدین صفت رقصکنان - فردوسی
- «دریاب» در شاهنامه فردوسی