«ارغوان» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «ارغوان» در غزلیات حافظ شیرازی
- می نماید عکس می در رنگ روی مه وشت
همچو برگ ارغوان بر صفحه نسرین غریب - شراب خورده و خوی کرده می روی به چمن
که آب روی تو آتش در ارغوان انداخت - بر برگ گل به خون شقایق نوشته اند
کان کس که پخته شد می چون ارغوان گرفت - بده ساقی شراب ارغوانی
به یاد نرگس جادوی فرخ - بتی دارم که گرد گل ز سنبل سایه بان دارد
بهار عارضش خطی به خون ارغوان دارد - ارغوان جام عقیقی به سمن خواهد داد
چشم نرگس به شقایق نگران خواهد شد - بیا به میکده و چهره ارغوانی کن
مرو به صومعه کان جا سیاه کارانند - غم زمانه که هیچش کران نمی بینم
دواش جز می چون ارغوان نمی بینم - شراب ارغوانی را گلاب اندر قدح ریزیم
نسیم عطرگردان را شکر در مجمر اندازیم - گلی کان پایمال سرو ما گشت
بود خاکش ز خون ارغوان به - زان می که داد حسن و لطافت به ارغوان
بیرون فکند لطف مزاج از رخش به خوی - بیاض روی تو را نیست نقش درخور از آنک
سوادی از خط مشکین بر ارغوان داری - سعدی شیرازی
- «ارغوان» در غزلیات سعدی شیرازی
- باغ می خواهم که روزی سرو بالایت ببیند
تا گلت در پا بریزد و ارغوان بر سر ببارد - دیدار دلفروزش در پایم ارغوان ریخت
گفتار جان فزایش در گوشم ارغنون زد - یکی به حکم نظر پای در گلستان نه
که پایمال کنی ارغوان و یاسمنش - تمام فهم نکردم که ارغوان و گلست
در آستینش یا دست و ساعد گلفام - گفتم ای غافل نبینی کوه با چندین وقار
همچو طفلان دامنش پرارغوان و یاسمین - آن کو ندیده باشد گل در میان بستان
شاید که خیره ماند در ارغوان و خیری - سعدی خط سبز دوست دارد
پیرامن خد ارغوانی - میان عاشق و معشوق اگر باشد بیابانی
درخت ارغوان روید به جای هر مغیلانی - خیام نیشابوری
- «ارغوان» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «ارغوان» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- الا ساقی به جان تو به اقبال جوان تو
به ما ده از بنان تو شراب ارغوانی را - بخشد بت نهانی هر پیر را جوانی
زان آشیان جانی اینست ارغوان را - تا غنچه برگشاید با سرو سر سوسن
لاله بشارت آرد مر بید و ارغوان را - همه نسرین و ارغوان و گلست
بر زمین شاهراه كشور ما - آن لحظه به سبزه گل چه میگفت
وز نرگسش ارغوان چه میشد - آن جام شراب ارغوانی
وان آب حیات زندگانی - زان جام شراب ارغوانی
زان چشمه آب زندگانی - باطنت را لاله سازد ظاهرت را ارغوان
یك دمت سازد قزلبك یك دمت صارو كند - كه آهوی متأنس بماند از یاران
به لاله زار و به مرعای ارغوان نرسد - چو بنفشه دوتا شدم چو سمن بیوفا شدم
كه دل لالهها سیه ز غم ارغوان شود - ما شاخ ارغوانیم در آب و مینماییم
با نعل بازگونه چون ماه و چون سپاهش - من آب آب و باغ باغم ای جان
هزاران ارغوان را ارغوانم - پری را چهرهای چون ارغوان است
بنالم كارغوان را ارغنونم - زین كوی تعزیت به عروسی سفر كنیم
زین روی زعفران به رخ ارغوان رویم - چو خاك شاه شدم ارغوان ز من رویید
چو مات شاه شدم جمله لعب را بردم - تا كی گریزی از اجل در ارغوان و ارغنون
نك كش كشانت می برند انا الیه راجعون - كو سوسن و كو نسترن كو سرو و لاله و یاسمن
كو سبزپوشان چمن كو ارغوان كو ارغوان - سینه چو بوستان كند دمدمه بهار من
روی چو گلستان كند خمر چو ارغوان من - چون سر عشق نیستت عقل مبر ز عاشقان
چشم خمار كم گشا روی به ارغوان مكن - حرام است ای مسلمانان از این خانه برون رفتن
می چون ارغوان هشتن ز بانگ ارغنون رفتن - وگر روی از اجل شد زعفرانی
مقیم لاله زار و ارغوان شو - هله طبل وفا بزن كه بیامد اوان تو
می چون ارغوان بده كه شكفت ارغوان تو - ای آتش فرمانروا در آب مسكن ساختی
وی نرگس عالی نظر با ارغوان آمیختی - غلام باغبانانم كه یارم باغبانستی
به تری و به رعنایی چو شاخ ارغوانستی - همه صحرا گل است و ارغوان است
بدان یك دم كه در صحرا دمیدی - رخ چون ارغوانش آن كند آن
كه صد خم شراب ارغوانی - ای ساقی باده معانی
درده تو شراب ارغوانی - ز روی زرد بپرسند درد دل چونست
ولی كسی بنپرسد كه ارغوان چونی - به حق باغی كز چشم خلق پنهانست
رخ نژند مرا همچو ارغوان داری - مران از گوش صوت ارغنون
مده از دست جام ارغوانی - فردوسی
- «ارغوان» در شاهنامه فردوسی
- چو خورشید زد عکس برآسمان
پراگند بر لاژورد ارغوان - همی پژمراند رخ ارغوان
کند تیره دیدار روشنروان - روان خون از آن چهرهی ارغوان
شد آن نامور شهریار جوان - رخش پژمرانندهی ارغوان
جوان سال و بیدار و بختش جوان - سر جعد آن پهلوان جهان
چو سیمین زره بر گل ارغوان - به دیدار شد چون گل ارغوان
سهی قد و زیبا رخ و پهلوان - بنفشه گل و نرگس و ارغوان
سمن شاخ و سنبل به دیگر کران - شکم گشت فربه و تن شد گران
شد آن ارغوانی رخش زعفران - فرنگیس بگرفت گیسو به دست
گل ارغوان را به فندق بخست - دوان خون بران چهرهی ارغوان
چنان روز نادیده چشم جوان - برید و میان را به گیسو ببست
به فندق گل ارغوانرا بخست - وزانجا بر خسرو آمد دمان
رخی ارغوان و دلی شادمان - دریغ ارغوانی رخت همچو ماه
دریغ آن کیی برز و بالای شاه - همه غار و هامون پر از کشته بود
ز خون خاک چون ارغوان گشته بود - که گر دست یابم برو روز کین
کنم ارغوانی ز خونش زمین - پذیره شدش با رخی ارغوان
ز شادی دل پیر گشته جوان - رخ شاه شد چون گل ارغوان
که دولت جوان بود و خسرو جوان - زمین ارغوان و زمان سندروس
سپهر و ستاره پرآوای کوس - همی از پی دوده هر کس بدرد
ببارید بر ارغوان آب زرد - بسان گل زرد بر ارغوان
ز دیدار او شاد شد ناتوان - همان چهرهی ارغوان زعفران
سبک مردم شاد گردد گران - بگسترد کافور بر جای مشک
گل و ارغوان شد به پالیز خشک - گل ارغوان را کند زعفران
پس زعفران رنجهای گران - به هر جای برتودهای کشته بود
ز خون خاک وسنک ارغوان گشته بود - به نرگس گل و ارغوان را بشست
که بیمار بد نرگس وگل درست