«مقصود» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «مقصود» در غزلیات حافظ شیرازی
- روی مقصود که شاهان به دعا می طلبند
مظهرش آینه طلعت درویشان است - یا رب این کعبه مقصود تماشاگه کیست
که مغیلان طریقش گل و نسرین من است - در این شب سیاهم گم گشت راه مقصود
از گوشه ای برون آی ای کوکب هدایت - آن که یک جرعه می از دست تواند دادن
دست با شاهد مقصود در آغوشش باد - چو عاشق می شدم گفتم که بردم گوهر مقصود
ندانستم که این دریا چه موج خون فشان دارد - فغان که در طلب گنج نامه مقصود
شدم خراب جهانی ز غم تمام و نشد - ره نبردیم به مقصود خود اندر شیراز
خرم آن روز که حافظ ره بغداد کند - به سعی خود نتوان برد پی به گوهر مقصود
خیال باشد کاین کار بی حواله برآید - روزگاریست که دل چهره مقصود ندید
ساقیا آن قدح آینه کردار بیار - ای آن که ره به مشرب مقصود برده ای
زین بحر قطره ای به من خاکسار بخش - مقصود از این معامله بازارتیزی است
نی جلوه می فروشم و نی عشوه می خرم - باده نوش از جام عالم بین که بر اورنگ جم
شاهد مقصود را از رخ نقاب انداختی - عاشق شو ار نه روزی کار جهان سر آید
ناخوانده نقش مقصود از کارگاه هستی - دعای صبح و آه شب کلید گنج مقصود است
بدین راه و روش می رو که با دلدار پیوندی - سعدی شیرازی
- «مقصود» در غزلیات سعدی شیرازی
- درد دل دوستان گر تو پسندی رواست
هر چه مراد شماست غایت مقصود ماست - مرا تو غایت مقصودی از جهان ای دوست
هزار جان عزیزت فدای جان ای دوست - آخر ای کعبه مقصود کجا افتادی
که خود از هیچ طرف حد بیابان تو نیست - صد سفره دشمن بنهد طالب مقصود
باشد که یکی دوست بیاید به ضیافت - کسی را کاختیاری هست و محبوبی و مشروبی
مراد از بخت و حظ از عمر و مقصود از جهان دارد - درخت میوه مقصود از آن بلندترست
که دست قدرت کوتاه ما بر او یازد - چو خسرو از لب شیرین نمی برد مقصود
قیاس کن که به فرهاد کوهکن چه رسد - سود بازرگان دریا بی خطر ممکن نگردد
هر که مقصودش تو باشی تا نفس دارد بکوشد - مرا که با تو که مقصودی آشتی افتاد
رواست گر همه عالم به جنگ برخیزند - سروبالایی که مقصودست اگر حاصل شود
سرو اگر هرگز نباشد در جهان آسوده ایم - عمرها در پی مقصود به جان گردیدیم
دوست در خانه و ما گرد جهان گردیدیم - مولوی
- «مقصود» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- ای دلبر و مقصود ما ای قبله و معبود ما
آتش زدی در عود ما نظاره كن در دود ما - از گلشكر مقصود ما لطف حقست و بود ما
ای بود ما آهن صفت وی لطف حق آهن ربا - هرگز نداند آسیا مقصود گردشهای خود
كاستون قوت ماست او یا كسب و كار نانبا - ارضی چو سمایی شد مقصود سنایی شد
این بود همه آن شد تا باد چنین بادا - در دامن اوست عین مقصود
بر ما بفشاند آستین را - مقصود از این بگو و رستی
یعنی كه چراغ آسمان را - برفشان چندانك ما افشانده گردیم از وجود
تا كه هر قاصد بیابد در فنا مقصود را - دست بردار ز سینه چه نگه میداری
جان در آن لحظه بده شاد كه مقصود آنست - شب روحها واصل شود مقصودها حاصل شود
چون روز روشن دل شود هر كو ز شب آگاه شد - بندگانند تو را كز تو تویشان مقصود
پای در راه تو بنهند و كم سر گیرند - بسا سحر كه درآید به صومعه ممن
كه من ستاره سعدم ز من بجو مقصود - هزار حرف به بیگار گفتم و مقصود
به هر دمی ز چه شما خفیه تر چه بیهنرید - از آدمی ادراك و نظر باشد مقصود
كای رحمت پیوسته به ادراك و نظر بر - مقصود خدا بود و پسر بود بهانه
عاشق نشود جان پیمبر به بشر بر - شب چیست نقاب روی مقصود
كای رحمت و آفرین بر آن روش - باده چو زر ده كه زرم ساغر پر ده كه نرم
غرقه مقصود شدی تا چه كنی علم و عمل - تویی معبود در كعبه و كنشتم
تویی مقصود از بالا و پستم - مقصود تو چیست من چه دانم
دانم كه من اندر این قطارم - در تن مرد مجاهد در ره مقصود دل
هست بهتر از حیات صد هزاران جان صیام - مقصود نور آمد عالم تنور آمد
وین عشق همچو آتش وین خلق همچو هیزم - ای خداوند شمس دین مقصود از این جمله تویی
ای كه خاك تو بود چون جان من دور زمان - مقصود ره روان همه دیدار ساكنان
مقصود ناطقان همه اصغای خامشان - درون صومعه و مسجد تویی مقصودم ای مرشد
به هر سو رو بگردانی بگردانم به جان تو - خورشید معینت شد اقبال قرینت شد
مقصود یقینت شد بیشك و گمان برگو - در پرده عراقی میزد به نام ساقی
مقصود باده بودش ساقی بدش بهانه - ای غوث هر بیچارهای واگشت هر آوارهای
اصلاح هر مكارهای مقصود هر افسانهای - ای ساز و ناز ناكسان حیرت فزای نرگسان
ای خاك را روزی رسان مقصود هر آوارهای - سلام علیك ای مقصود هستی
هم از آغاز روز امروز مستی - كه مقصودم گشاد سینهای بود
نه طمع آنك بگشایم دكانی - این همه رمز است و مقصود این بود
كان جهان اندر جهان آید همی - اندر جمال هر مه لطف ازل نمودی
هر عاشقی بدیدی مقصودهای جانی - مقصود شمس دین است هم صدر و هم خداوند
وصلم به خدمت او است چون مرغزی و رازی - ای از جمال حسن تو عالم نشانهای
مقصود حسن توست و دگرها بهانهای - نقاش را اگر ز جمال تو قبله نیست
مقصود او چه بود ز نقشی و خانهای - خوشترین مقصودی، با نوا ترسودی
آن بود كه گویی:« چونی ای سودایی؟» - چه این جا روی و چه آن جا روی
كه مقصود از این جا و آن جا تویی - «مقصود» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- یا پای رساندم به مقصود و مراد
یا سر بدهم همچو دل از دست آنجا - ای دوست چو از میانه مقصود توئی
جای گله نیست چون تو هستی همه هست - باغ و گل و بلبل و سماع و شاهد
این جمله بهانه و همه مقصود اوست - مقصود خدا نبود بس خلق جهان
مقصود خدا از این جهان درویش است - در دایرهی وجود موجود علیست
اندر دو جهان مقصد و مقصود علیست - من بنده به خوی تو نمیدانم زیست
مقصود تو چیست تا از آن برخیزم - مقصود تو گوهر است بشتاب و بجو
زو جوش کنی کن بسوی گوهر زو - چون جمله خطا کنم صوابم تو بسی
مقصود از این عمر خرابم تو بسی - از صورت زهد خود چه مقصود ترا
در سیرت اگر یزید و قارون آئی - من جمله خطا کنم صوابم تو بسی
مقصود از این عمر خرابم تو بسی