«ندیم» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «ندیم» در غزلیات حافظ شیرازی
- میخواره و سرگشته و رندیم و نظرباز
وان کس که چو ما نیست در این شهر کدام است - احرام چه بندیم چو آن قبله نه این جاست
در سعی چه کوشیم چو از مروه صفا رفت - بس که ما فاتحه و حرز یمانی خواندیم
وز پی اش سوره اخلاص دمیدیم و برفت - به چمن خرام و بنگر بر تخت گل که لاله
به ندیم شاه ماند که به کف ایاغ دارد - قصر فردوس به پاداش عمل می بخشند
ما که رندیم و گدا دیر مغان ما را بس - ساقی شکردهان و مطرب شیرین سخن
همنشینی نیک کردار و ندیمی نیک نام - جز صراحی و کتابم نبود یار و ندیم
تا حریفان دغا را به جهان کم بینم - رموز مستی و رندی ز من بشنو نه از واعظ
که با جام و قدح هر دم ندیم ماه و پروینم - فتوی پیر مغان دارم و قولیست قدیم
که حرام است می آن جا که نه یار است ندیم - ندیم و مطرب و ساقی همه اوست
خیال آب و گل در ره بهانه - سعدی شیرازی
- «ندیم» در غزلیات سعدی شیرازی
- آخر عهد شبست اول صبح ای ندیم
صبح دوم بایدت سر ز گریبان برآر - پیوند روح می کند این باد مشک بیز
هنگام نوبت سحرست ای ندیم خیز - امشب آن نیست که در خواب رود چشم ندیم
خواب در روضه رضوان نکند اهل نعیم - ما دگر کس نگرفتیم به جای تو ندیم
الله الله تو فراموش مکن عهد قدیم - هر یک از دایره جمع به راهی رفتند
ما بماندیم و خیال تو به یک جای مقیم - خیام نیشابوری
- «ندیم» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «ندیم» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- مباركی تبارك ندیم و ساقی باد
بر آنك گوید آمین بر آنك كرد دعا - از رفتن جان چه خوف باشد
او را كه خدای جان ندیمست - تو دهان را چو ببندی خمشی را بپسندی
كشش و جذب ندیمان نگذارند خموشت - شراب صافی و سلطان ندیم و دولت یار
دگر نیارم گفتن كه در میانه چه بود - زنبیل اگر بردیم خرماش درآگندیم
وز نیل اگر خوردیم هم نیشكریم آخر - چون ز شب نیمی بشد مستان همه بیخود شدند
ما بماندیم و شب و شمع و شراب و آن نگار - میدهم عشق و ندیمی كند
غرقه شود در می و صهبا ترش - بیا ای جان تویی موسی وین قالب عصای تو
چو برگیری عصا گردم چو افكندیم ثعبانم - چو زان یوسف جدا مانم یقین در بیت احزانم
حریف ظن بد باشم ندیم هر ندم باشم - چو رنجور تن آید چو معجون نجاحیم
چو بیمار دل آید نگاریم و ندیمیم - چون ابر بسی اشك در این خاك فشاندیم
وز ابر گذشتیم و بدان ماه رسیدیم - حریف غمزه غماز گشتیم
ندیم طره طرار بودیم - به اقبال دوروزه دل نبندیم
كه در اقبال باقی كامكاریم - به مرغی جبرئیلی را ببندیم
به جانی ما جهانی را بگیریم - چو گلشن بیلب و دندان بخندیم
چو فكرت بیلب و دندان بگوییم - جمله یاران چون خیال از پیش ما برخاستند
ما خیال یار خود را پیش خود بنشاندیم - ساعتی از جوی مهرش آب بر دل می زدیم
ساعتی زیر درختش میوه می افشاندیم - ساعتی می كرد بر ما شكر و گوهر نثار
ساعتی از شكر او ما مگس می راندیم - چون خیال او درآمد بر درش دربان شدیم
چون خیال او برون شد ما در این درماندیم - چون همه یاران ما رفتند و تنها ماندیم
یار تنهاماندگان را دم به دم می خواندیم - روز آن است كه خوبان همه در رقص آیند
ما ببندیم دكانها همه بیكار شویم - ساغر بیار و كم كن این لاغ و این ندیمی
من مست آن عروسم نی سخره جهیزم - یا ندیمی سل سبیلا نحو عین السلسبیل
قم لنا نفتح جنانا من جنان یا غلام - ای آفتابت دایهای ما در پیت چون سایهای
ای دایه بیالطاف تو ماندیم تنها نی مكن - گرم درآ و دم مده ساقی بردبار من
ای دم تو ندیم من ای رخ تو بهار من - چونك حزین غم شوم عشق ندیمیم كند
عشق زمردی بود باشد اژدها حزن - گفتم من به دل اگر بست رهت خمار غم
باده و نقل آرمت شمع و ندیم خوش ذقن - چند زنیم ای كریم طبل تو زیر گلیم
چند كنیم ای ندیم مستی خود را نهان - شراب حاضر و دولت ندیم و تو ساقی
بده شراب و دغلهای ساقیانه مكن - قد سكر القوم و نام الندیم
نشرب بالوحده نحن اذن - طوطیان فلكی جمله شكرخوار شوند
در مقامی كه بخندیم بدان سان من و تو - بوسیسی افندیمو هم محسن و هم مه رو
نیپو سر كینیكا چونم من و چونی تو - در من بنگر ای جان تا هر دو سلف خندیم
كان خنده بیپایان آورد مدد خنده - هر طربی كه در جهان گشت ندیم كهتری
میبرمد از او دلم چون دل تو ز مقذری - آتش تو مقیم شد با دل من ندیم شد
آتش خویش را بگو كب حیات آمدی - ای آسمان چو دور ندیمانش دیدهای
در دور خویش شكل مدور گرفتهای - تا كه شود هر خری ندیم مسیحی
وحی پذیرندهای و روح سپاری - بنوش ای ندیمی كه هم خرقهای
بجوش ای شرابی كه خوش مرهمی - املا قدح البقا ندیمی!
من خمرة دنك القدیم - «ندیم» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- چون تاج منی ز فرق خود افکندیم
اینک کمر خدمت تو بربندیم - بسیار گریستیم و هجران خندید
وقت است که او بگرید و ما خندیم - کشتی دو سه ماه بر سر یخ راندیم
وقت است برادران که بر آب زنیم - بازی بازی طنابها بگسستیم
تا خیمهی صبر از فلک برکندیم - ما رخت وجود بر عدم بربندیم
بر هستی نیست مزور خندیم - مائیم که دل ز جسم و جوهر کندیم
مهر از فلک و جهان اغبر کندیم - از کبر جهان سبال خود میمالید
از دولت دل سبلت او را کندیم - فردوسی
- «ندیم» در شاهنامه فردوسی
- همی بر تو بر خواندیم آفرین
همان بر جهاندار شاه زمین - چنان آفریند که آیدش رای
نمانیم و ماندیم با های های - یکی سخت پیمان فگندیم بن
بران برنهادیم یکسر سخن - نشستند گردان به پیشم به هم
چو خواندیم آن نامهی گژدهم - پراگنده شد در جهان این سخن
که با شاه ترکان فگندیم بن - برانیمش از پیش و خوارش کنیم
ببندیم و زنده به دارش کنیم - برفتند و ما دیرتر ماندیم
چو شیر ژیان برگذر ماندیم - گذر کرد همراه و ما ماندیم
ز کار گذشته بسی خواندیم - ببندیم دامن یک اندر دگر
اگر خاک یابیم اگر بوم و بر - سپارم ترا پادشاهی و تخت
چو بهتر شوی ما ببندیم رخت - به ده سال اگر با ندیمان به هم
نشیند نگردد می از جام کم - میان را ببندیم و جنگ آوریم
چو باید که کشور به چنگ آوریم - فرستاده را پیش بنشاندیم
یکایک همه نامه برخواندیم - و دیگر که هستیم ساسانیان
ببندیم کین را کمر بر میان - بدو گفت زین سو گذشت اردشیر
ازو باز ماندیم بر خیره خیر - چو موبد بیاید بیارد سپاه
ز لشکر ببندیم بر پشه راه - ببندیم شیر ژیان بر دو سوی
کسی را که شاهی کند آرزوی - نسازیم ازان رنج بنیاد گنج
نبندیم دل در سرای سپنج - که ایدر بدینسان بماندیم دیر
برآویخت با دام روباه شیر - زبان شما را به سوگند سخت
ببندیم تا بازیابیم بخت - کزویست نیک و بدویست کام
ازو مستمندیم وزو شادکام - چو آگاهی آمد به ماچین و چین
بگوینده برخواندیم آفرین - چه با گنج و تختی چه با رنج سخت
ببندیم هر دو بناکام رخت - دگر بهر ازو گنج و تاجست و نام
ازان مستمندیم و زین شادکام - همه نامههای تو برخواندیم
فرستاده را پیش بنشاندیم - غریبیم و تنها و بی دوستدار
بشهر کسان در بماندیم خوار - ز برطاس وز چین سپه راندیم
سپهبد بهر جای بنشاندیم - فراوان ز نامش سخن را ندیم
سرانجام باد آورش خواندیم - شیندیم زین مرزها هرچ گفت
بلندی و پستی و غار و نهفت