«راحت» در غزلستان
- حافظ شیرازی
- «راحت» در غزلیات حافظ شیرازی
- ز دور باده به جان راحتی رسان ساقی
که رنج خاطرم از جور دور گردون است - گر رنج پیش آید و گر راحت ای حکیم
نسبت مکن به غیر که این ها خدا کند - مکن ز غصه شکایت که در طریق طلب
به راحتی نرسید آن که زحمتی نکشید - ای صبا نکهتی از کوی فلانی به من آر
زار و بیمار غمم راحت جانی به من آر - پروانه راحت بده ای شمع که امشب
از آتش دل پیش تو چون شمع گدازم - خرم آن روز کز این منزل ویران بروم
راحت جان طلبم و از پی جانان بروم - فحبک راحتی فی کل حین
و ذکرک مونسی فی کل حال - سعدی شیرازی
- «راحت» در غزلیات سعدی شیرازی
- خستگی اندر طلبت راحتست
درد کشیدن به امید دوا - باری به چشم احسان در حال ما نظر کن
کز خوان پادشاهان راحت بود گدا را - ور نیز جراحت به دوا باز هم آید
از جای جراحت نتوان برد نشان را - خرم آن بقعه که آرامگه یار آن جاست
راحت جان و شفای دل بیمار آن جاست - مگر نسیم سحر بوی زلف یار منست
که راحت دل رنجور بی قرار منست - و گر حدیث کنم تندرست را چه خبر
که اندرون جراحت رسیدگان چونست - چو سعدی عشق تنها باز و راحت بین و آسایش
به تنها ملک می راند که منظوری نهان دارد - مگر نسیم سحر بوی یار من دارد
که راحت دل امیدوار من دارد - چنین پسر که تویی راحت روان پدر
سزد که مادر گیتی به روی او نازد - آشنایان را جراحت مرهمست
زان که شمشیر آشنایی می زند - غم دل با تو نگویم که تو در راحت نفس
نشناسی که جگرسوختگان در المند - مرا راحت از زندگی دوش بود
که آن ماه رویم در آغوش بود - راحت جان باشد از آن قبضه تیغ
مرهم دل باشد از آن جعبه تیر - بیچاره ای که صورت رویت خیال بست
بی دیدنت خیال مبند استراحتش - یاری به دست کن که به امید راحتش
واجب کند که صبر کنی بر جراحتش - هر که را نوبتی زدند این تیر
در جراحت بماند پیکانش - و گر در رنج سعدی راحت توست
من این بیداد بر خود می پسندم - به زخم خورده حکایت کنم ز دست جراحت
که تندرست ملامت کند چو من بخروشم - ای راحت اندرون مجروحم
جمعیت خاطر پریشانم - هر چه از دنیا و عقبی راحت و آسایشست
گر تو با ما خوش درآیی ما از آن آسوده ایم - ای روی تو راحت دل من
چشم تو چراغ منزل من - گر به جراحت و الم دل بشکستیم چه غم
می شنوم که دم به دم پیش دل شکسته ای - خبرت خرابتر کرد جراحت جدایی
چو خیال آب روشن که به تشنگان نمایی - گرم راحت رسانی ور گزایی
محبت بر محبت می فزایی - ما را که جراحتست خون آید
درد تو چنم که فارغ از دردی - راحت جانست رفتن با دلارامی به صحرا
عین درمانست گفتن درد دل با غمگساری - دلم ربودی و جان می دهم به طیبت نفس
که هست راحت درویش در سبکباری - اگر به صید روی وحشی از تو نگریزد
که در کمند تو راحت بود گرفتاری - زخم شمشیر اجل به که سر نیش فراقت
کشتن اولیتر از آن کم به جراحت بگذاری - خیام نیشابوری
- «راحت» در رباعیات خیام نیشابوری
- مولوی
- «راحت» در دیوان شمس - غزلیات مولوی
- زهی این كیمیای حق كه هست از مهر جان او
كه عین ذوق و راحت شد همه رنج و تعب ما را - بدان شد شب شفا و راحت خلق
كه سودای توش بخشید سودا - رنج تن دور از تو ای تو راحت جانهای ما
چشم بد دور از تو ای تو دیده بینای ما - گر چه درد عشق او خود راحت جان منست
خون جانم گر بریزد او بود صد خونبها - ای كه به هنگام درد راحت جانی مرا
وی كه به تلخی فقر گنج روانی مرا - خاموش و مجو تو شهرت خود
كز راحت تو دردست مرا - ای احول ده این هر دو جهان
كز راحت تو دردست مرا - تا نگذری ز راحت و رنج و ز یاد خویش
سوی مقربان وصالت گذار نیست - ای مه ز رخسارت خجل مستان سلامت میكنند
وی راحت و آرام دل مستان سلامت میكنند - ای غم تو راحت جان چیستت این جمله فغان
تا بزنم بانگ و فغان خود حشری مینشود - هم تك یار یار كو راحت مطلقست او
یار ز حكم و داوری با تو چه یار میكند - آب و آتش خوشتر آمد رنج و راحت داد اوست
زین سببها ساخت تا بر دیدهها چادر كشد - صاف او بیدرد بود و راحتش بیدرد بود
گلشن بیخار بود و نوش او بینیش بود - چرخ زمین شد چرخ زمین شد جنت مأوی راحت جانها
تا كه برآمد تا كه برآمد بر كه جودی خیل و سپاهش - مها از سر او چو تو سایه بردی
چه سود و چه راحت ز سایه همایش - جراحت همه را از نمك بود فریاد
مرا فراق نمكهاش شد وبال وبال - یا من ولی انعامنا ثبت لنا اقدامنا
ای بیتو راحتها عنا ای بیتو صحتها سقم - هر دم بغل تو را گرفته
در راحت و رنج می كشانیم - ور رنج گشت راحت در من نگر همان دم
می بین كه آن نشانهست از لطف بینشانم - روم سری بنهم كان سری است باده جان
كه خفته به سر پراحتیال و تزویرم - سرمه ماست گرد تو راحت ماست درد تو
كیست حریف و مرد تو ای شه مردآفرین - عاقلان را راحت از راحت رسانیدن بود
عاشقان را ننگ باشد بند راحتها شدن - ای ز هجران تو مردن طرب و راحت من
مرگ بر من شده بیتو مثل شهد و لبن - وگر درهای راحت بر تو بستند
بیا از راه بام و نردبان شو - رنج بر رخسار عاشق راحت اندر جان او
رنج خود آوازه ای آن جا بجز انعام كو - از سبب مصادره شحنه عشق رهزند
پس بر عاشقان شود راحت جان مصادره - بیچاره گوش مشترك كو نشنود بانگ فلك
بیچاره جان بیمزه كز حق ندارد راحتی - ای رحمه للعالمین بخشی ز دریای یقین
مر خاكیان را گوهری مر ماهیان را راحتی - پا را ز كفش دیگری هر لحظه تنگی و شری
وز كفش خود شد خوشتری پا را در آن جا راحتی - نیست بجز دوام جان ز اهل دلان روایتی
راحتهای عشق را نیست چو عشق غایتی - جراحت راست دارو حسن یوسف
دوا جستن ز هر جراح تا كی - مینال كه ناله مرهم آمد
بر زخم جراحت جدایی - چه راحتی و چه روحی چه كشتیی و چه نوحی
چه نعمتی چه فتوحی چه آفتی چه بلایی - اگر ملولی بستان قنینهای از مستان
كه راحت جانست آن بدار دست از دستان - دری كه هیچ نبستی به روی ما دربند
اگر ز راحت و از سود ما زیان داری - پی مراد چه پویی به عالمی كه درو
چو دفع رنج كنی جمله راحت انگاری؟! - ز هر زحمت افزا فزایش مجو
كه هم روح و هم راحت افزا تویی - فكرت اگر راحت جانها بدی
باده نجستی خرد و موسقی - از راحت و دردش نكشم خویش، و ندزدم
قفلی دهدم حكم حق، و گاه كلیدی - «راحت» در دیوان شمس - رباعیات مولوی
- هر عاشق از این صیاد تیری خورده است
خون میرود و جراحتش پیدا نیست - آن کس که بیافت راحتی یافت تمام
وانکس که نیافت رنج نایافت بس است - آن راحت جان گرد دلم میگردد
گرد دل و جان خجلم میگردد - ای آنکه تو جان آسمانی و زمین
جز رحمت و جز راحت جانت مرساد - ای ظل تو از سایهی طوبی خوشتر
ای رنج تو از راحت عقبی خوشتر - از شور و جنون رشک جنان را بزدم
ز آشفته دلی راحت جان را بزدم - ای راحت و آرامگه پیوستم
تا روی تو دیدم ز حوادث رستم - هم نور دل منی و هم راحت جان
هم فتنه برانگیزی و هم فتنه نشان - ای بلبل مست بوستانی برگو
مستی سر و راحت جانی برگو - ای میر ملیحان و مهان شیی الله
وی راحت و آرامش جان شیی الله - فردوسی
- «راحت» در شاهنامه فردوسی